جعل عنوان یکی از مصادیق جرم جعل می باشد که معمولا افراد با هدف انجام جرم یا فریب افراد به آن روی می آورند. مثلا فرد با نیت و هدف کلاهبرداری، خود را پزشک، وکیل، وزیر و … معرفی می نماید. در این مطلب به بررسی جرم جعل عنوان می پردازیم. با گروه وکلای آسا همراه باشید.
در صورت نیاز به دسترسی سریع و آسان به راه های ارتباطی با وکیل متخصص کلیک کنید: سرور ثانی نژاد وکیل پایه یک دادگستری
جرم جعل عنوان چیست؟
یکی از اقسام جرم جعل، جعل و غصب هویت دیگری است. جرم جعل عنوان یعنی کسی خود را جای دیگری جا بزند. مثلا فردی به دروغ خود را مالک اموالی معرفی می نماید و برای فروش آنها به شخصی وکالت می دهد. در حالی که آن اموال واقعا متعلق به او نیست و چنین فردی هویت مالک را غصب کرده است. حتی ممکن است فرد در ارتکاب جرم جعل عنوان خود را به جای مامورین دولتی، انتظامی و … جا بزند و از این طریق نیت خود را محقق نماید.
یکی از مصادیق مهم این جرم زمانی است که شخصی به عنوان طرف معامله در دفتر اسناد رسمی حضور می یابد و به جای او سند می زند. که در این مورد دیوان عالی کشور رویه ای ثابت ایجاد کرده که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
ارکان جرم جعل عنوان
بهترین وکیل خانم در تهران اذعان می دارد که برای تشکیل هر جرمی وجود سه رکن لازم است. حال نوبت آن است تا ارکان جرم جعل عنوان را بررسی نماییم. این ارکان به شرح زیر اند:
- رکن قانونی: تا زمانی که قانونگذار رفتاری را جرم تلقی نکرده و برای آن مجازاتی در نظر نگرفته است، نمی توانیم رفتاری را جرم بدانیم. پس ابتدا باید در قانون برای رفتاری مجازات تعیین شود و بعد مرتکب رفتار، مورد تعقیب و محاکمه قرار گیرد. منظور از عنصر قانونی نیز آن بخش از متن قانون است که برای یک رفتار مجازات تعیین کرده است. در بخش قبلی به عناصر قانونی جرم جعل عنوان اشاره نمودیم.
- رکن مادی: مهم ترین چیزی که در رکن مادی بررسی می شود، رفتار جرم است. یعنی باید ببینیم ارتکاب چه رفتاری مشمول عنوان مجرمانه جرم جعل عنوان می شود. با توجه به قانون، دخالت نمودن در مشاغل دولتی، معرفی نمودن خود به عنوان فرد دارای سمت در مشاغل دولتی، مورد استفاده قرار دادن لباس ها و نشان های ماموران نظامی یا انتظامی رفتار جعل عنوان محسوب می گردد. جرم جعل عنوان با ترک فعل تحقق نمی یابد. یعنی اگر کسی دیگری را به جای مامور دولت اشتباه بگیرد و فرد سکوت کند، عمل او جعل عنوان محسوب نمی شود.
- رکن معنوی: مرتکب باید در انجام رفتار مجرمانه ارتکاب جرم جعل عنوان علم و عمد داشته باشد.
جهت مشاوره با وکیل متخصص در مجموعه حقوقی و کیفری آسا تماس بگرید: 02122350512 و 09124357415
اثبات جرم جعل عنوان
برای اثبات جرم جعل عنوان باید به ادله ای که در قانون مجازات اسلامی نام برده شده، متوسل شویم. ادله ی اثبات جرم در امور کیفری عبارتند از:
- اقرار متهم اولین و مهم ترین دلیل است.
- شهادت شهود نیز می تواند به عنوان یکی از دلایل مهم باشد.
- سوگند
- علم قاضی
گاهی اوقات مدارکی نظیر فیلم دوربین های مدار بسته، اسکرین شات و … وجود دارد که اگر چه در میان ادله ی اثبات جرم از آنها نام برده نشده اما می تواند منجر به علم قاضی شود. در واقع مدارک این چنینی امارات و اوضاع و احوالی هستند که ذهن قاضی را به سوی وقوع یا عدم وقوع جرم هدایت می کنند.
مجازات جرم جعل عنوان
در قانون مجازات اسلامی، عنصر قانونی جرم جعل عنوان که به مجازات های این جرم اشاره می کند، در سه ماده به شرح زیر بیان می شود:
- ماده 555 قانون مجازات اسلامی «هر کس بدون سمت رسمی یا اذن از طرف دولت خود را در مشاغل دولتی اعم از کشوری یا لشگری و انتظامی که از نظر قانون مربوط به او نبوده است دخالت دهد یا معرفی نماید به حبس از شش ماه تا دو سال محکوم خواهد شد و چنانچه برای دخالت یا معرفی خود در مشاغل مزبور، سندی جعل کرده باشد مجازات جعل را نیز خواهد داشت.»
- ماده 556 قانون مجازات «هر کس بدون مجوز و بصورت علنی لباسهای رسمی مأموران نظامی یا انتظامی جمهوری اسلامی ایران یا نشانها، مدالها یا سایر امتیازات دولتی را بدون تغییر یا با تغییر جزئی که موجب اشتباه شود مورد استفاده قرار دهد در صورتی که عمل او به موجب قانون دیگری مستلزم مجازات شدیدتری نباشد به حبس از سه ماه تا یک سال و یا جزای نقدی از یک میلیون و پانصد هزار ریال تا شش میلیون ریال محکوم خواهد شد. و در صورتی که از این عمل خود سوء استفاده کرده باشد به هر دو مجازات محکوم خواهد شد.
- ماده 557 قانون مجازات «هر کس علنی و بصورت غیر مجاز لباسهای رسمی یا متحدالشکل مأموران کشورهای بیگانه یا نشانها یا مدالها یا سایر امتیازات دولتهای خارجی در ایران را مورد استفاده قرار دهد به شرط معامله متقابل و یا در صورتی که موجب اختلال در نظم عمومی گردد مشمول مقررات ماده فوق است.»
جرم جعل عنوان برای کلاهبرداری
ممکن است شخص از طریق جرم جعل عنوان اقدام به کلاهبرداری نماید. مثلا خود را دارای سمت در یکی از نهاد های مهم کشور معرفی نماید و از این طریق افراد را فریب داده و مبالغی را کلاهبرداری نماید. مواردی که فرد از طریق جرم جعل عنوان مرتکب کلاهبرداری می شود، از مصادیق تعدد معنوی جرم است. به این ترتیب با توجه به ماده 131 قانون مجازات اسلامی مرتکب به مجازات اشد محکوم می گردد. در ادامه این جرم را در حالات مختلف بررسی می کنیم. با ما همراه باشید.
مطالعه بیشتر کلیک کنید: جرم کلاهبرداری
جرم جعل عنوان افراد عادی
پیش از این، از برخی مصادیق جعل عنوان صحبت کردیم که در آنها فردی خود را به جای فردی عادی معرفی می نماید. مثلا خود را مالک مالی معرفی می کند. در این موارد مجازات فرد با توجه به قانون مجازات اسلامی، قانون راجع به انتقال مال غیر و آراء دیوان عالی کشور تعیین می شود. یکی از مصادیق جرم جعل عنوان این است که کسی خود را در تنظیم سند و امضای آن متقلبانه به جای دیگری شخص دیگری معرفی نماید. مثلا فرد در دفتر اسناد رسمی حاضر شده و خود را به جای فروشنده ملک معرفی و سند را به جای وی امضاء نماید و وجه معامله را دریافت نماید. در این شرایط مرتکب با توجه به ماده 8 قانون راجع به انتقال مال غیر، جاعل محسوب می شود. مجازات چنین فردی به شرح زیر است:
- اگر سند رسمی باشد، حبس از شش ماه تا سه سال یا سه تا هجده میلیون ریال جزای نقدی.
- اگر سند عادی باشد، حبس از شش ماه تا دو سال یا سه تا دوازده میلیون ریال جزای نقدی.
در هر دو مورد جبران خسارت وارده نیز بر عهده مرتکب است.
جرم جعل عنوان افراد دولتی
به موضوع جرم جعل عنوان دولتی در ماده ی 555 قانون مجازات اسلامی پرداخته شده است. به موجب این ماده:
«هر کس بدون سمت رسمی یا اذن از طرف دولت خود را در مشاغل دولتی اعم از کشوری یا لشگری و انتظامی که از نظر قانون مربوط به او نبوده است دخالت دهد یا معرفی نماید به حبس از شش ماه تا دو سال محکوم خواهد شد و چنانچه برای دخالت یا معرفی خود در مشاغل مزبور، سندی جعل کرده باشد مجازات جعل را نیز خواهد داشت.»
در رابطه با استفاده از امتیازات دولتی باید به ماده ی 556 مراجعه نماییم که پیشتر بدان اشاره نمودیم.
آنچه در ادامه می خوانیم اعمال جرم جعل عنوان در ارتباط با مشاغل مختلف است.
جرم جعل عنوان وکیل
افراد برای آن که بتوانند در محاکم دادگستری وکالت نمایند، باید دارای مجوز خاص و پروانه ی وکالت دادگستری باشند. این پروانه از کانون وکلای دادگستری صادر می گردد. البته در حال حاضر قوه قضائیه نیز با تاسیس مرکز امور مشاوران اقدام به اعطای پروانه وکالت نموده است. حال اگر فردی برای ارتکاب جرم جعل عنوان پروانه ی وکالت نداشته باشد اما خود را وکیل معرفی نماید و تظاهر به وکالت کند، با توجه به ماده ی 55 قانون وکالت مجازات می گردد. این ماده در این مورد بیان می کند:
«وکلای معلق و اشخاص ممنوع الوکاله و بطور کلی هر شخصی که دارای پروانه وکالت نباشد از هر گونه تظاهر و مداخله در عمل وکالت ممنوع است اعم از اینکه عناوین تدلیس از قبیل مشاور حقوقی و غیره اختیار کند یا اینکه به وسیله شرکت و سایر عقود یا عضویت در مؤسسات خود را اصیل در دعوی قلمداد نماید. متخلف از یک الی شش ماه حبس تادیبی محکوم خواهد شد.»
جرم جعل عنوان پزشک
در توضیح جرم جعل عنوان پزشک باید بگوییم که در برخی موارد فرد خود را به دروغ پزشک معرفی می کند. از این طریق افراد را فریب می دهد. هدف فرد در این موارد معمولا کلاهبرداری، فریب دیگران برای ازدواج و … است. کسی که خود را به دروغ پزشک جلوه می دهد نیز مرتکب جرم شده است و این رفتار در ماده واحده «قانون مجازات استفاده غیر مجاز از عناوین علمی»، جرم انگاری شده است. به موجب این ماده واحده:
«استفاده از عناوین علمی دکتر، مهندس و مانند اینها که شرایط اخذ آن مطابق قوانین و مقررات مربوط تعیین می گردد توسط هر فرد برای خود مستلزم داشتن مدرک معتبر از مراکز علمی و دانشگاهی داخلی و یا خارجی مورد تأیید رسمی وزارتخانه های علوم، تحقیقات و فناوری یا بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و شورای عالی انقلاب فرهنگی می باشد. مرتکبین استفاده غیرمجاز از عناوین علمی مذکور به مجازات ماده (۵۵۶) فصل هشتم کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی محکوم خواهند شد.
تبصره- استفاده غیرمجاز از عناوین فوق شامل استفاده در مکاتبات اداری یا در تبلیغ عمومی از طریق وسایل ارتباط جمعی مانند رادیو، تلویزیون، روزنامه، مجله، تارنما (سایت) یا نطق در مجامع و یا انتشار اوراق چاپی یا خطی خواهد بود.»
جرم جعل عنوان با جعل کارت شناسایی
معمولا فرد برای آن که جرم جعل عنوان وی باور پذیر به نظر بیاید، و طرف مقابل او به جعلی بودن عنوان وی شک نکند، اقدام به جعل کارت شناسایی یا استفاده از کارت های جعلی می نماید. مثلا فردی که خود را به جای مامورین انتظامی جا می زند، علاوه بر استفاده از لباس آنها، کارت ضابطیت را نیز جعل می نماید یا از کارت جعلی استفاده می نماید. در این موارد فرد هم به مجازات جرم جعل عنوان و هم به مجازات جرم جعل محکوم می شود. چنانچه خود او کارت ضابطیت را جعل نکرده باشد اما به علم به جعلی بودن از کارت ضابطیت جعلی استفاده کرده باشد، به مجازات استفاده از سند مجعول محکوم می گردد.
جرم جعل عنوان با پوشیدن لباس نظامی
ماده ی 556 قانون مجازات اسلامی، به موضوع جرم جعل عنوان با استفاده از لباس های ماموران نظامی یا انتظامی کی پردازد. به موجب این ماده:
«هر کس بدون مجوز و بصورت علنی لباسهای رسمی مأموران نظامی یا انتظامی جمهوری اسلامی ایران یا نشانها، مدالها یا سایر امتیازات دولتی را بدون تغییر یا با تغییر جزئی که موجب اشتباه شود مورد استفاده قرار دهد در صورتی که عمل او به موجب قانون دیگری مستلزم مجازات شدیدتری نباشد به حبس از سه ماه تا یک سال و یا جزای نقدی از یک میلیون و پانصد هزار ریال تا شش میلیون ریال محکوم خواهد شد. و در صورتی که از این عمل خود سوء استفاده کرده باشد به هر دو مجازات محکوم خواهد شد.
تبصره – استفاده از البسه و اشیاء مذکور در این ماده در اجرای هنرهای نمایشی مشمول مقررات این ماده نخواهد بود.»
دیدگاهتان را بنویسید