قتل در تصادف رانندگی

قتل شبه عمد ناشی از تصادف رانندگی منجر به فوت اتفاقی است که عوامل مختلف، از بی کیفیتی خودرو ها گرفته تا بی احتیاطی رانندگان، در آن دخیل است. وضعیت نا به سامان جاده ها و راه ها بماند. تصادفاتی که منجر به فوت می شوند، برای راننده مسئولیت کیفری ایجاد می کنند.

امروز قصد داریم مسئولیت کیفری را تحت عنوان قتل در تصادف رانندگی بررسی نماییم.

با گروه وکلای آسا همراه باشید.

در ابتدا لازم است انواع قتل را بررسی کنیم و ببینیم قتل در تصادف چه نوع قتلی محسوب می شود.

قتل عمد:

برای پاسخ گویی به این سوال که قتل در تصادف رانندگی چه نوعی از قتل است، ابتداباید ببینیم قتل چیست و چه قتلی عمدی محسوب می شود؟

قتل در لغت به معنای کشتن، کشتار و از بین رفتن زندگی است.

در اصلاح قتل به عملی گفته می شود که ادامه ی زندگی را از شخص گرفته و منجر به سلب حیات و مرگ او می شود.

اصولا جنایت بر دو نوع عمدی و غیر عمدی است که جنایت عمدی خود به دو نوع شِبه عمدی و خطای محض تقسیم می شود.

به این ترتیب یکی از انواع قتل، قتل عمد است. قتل در موارد زیر عمدی محسوب می شود:

• قاتل با انجام کاری قصد وارد کردن جنایت بر فرد یا افراد معینی را داشته باشد و در عمل هم جنایت مورد نظر او (یا نظیر آن) واقع شود. 
• قاتل عمدا عملی را انجام دهد که نوعا کشنده باشد، هر چند قصد ارتکاب جنایت نداشته باشد. آگاهی فرد به نوعا کشنده بودن عمل کفایت می کند.
• اگر قاتل قصد ارتکاب جنایت نداشته و عمل او هم نوعا کشنده نباشد، اما در مرد مقتول به سبب وضعیت خاص جسمی یا مکانی یا زمانی نوعا موجب مرگ شود. البته قاتل باید با آسیب پذیری فرد و تاثیر عمل خود نسبت به او آگاهی داشته باشد تا قتل عمدی محسوب شود.
• فرد قصد انجام قتل داشته باشد بدون آن که فرد یا افراد مشخصی را هدف قرار داده باشد و در عمل هم جنایت مورد نظر او واقع شود. مانند افرادی که در اماکن عمومی بمب گذاری می کنند.

منظور از اعمال نوعا کشنده اعمالی که نسبت به هر فرد عادی موجب قتل و مرگ می شود. مثلا پرت کردن فرد از ساختمان سی طبقه نوعا کشنده است. در حالی که پرت کردن همان فرد از 4 پله نوعا کشنده نیست و در موارد نادر ممکن است منجر به فوت شود.

قتل غیر عمد چیست؟

قتل غیر عمد، به دو نوع شبه عمد و خطای محض تقسیم می شود. در ادامه به توضیح آن می پردازیم.

1) قتل شبه عمد 

با توجه به ماده ی 291 قانون مجازات اسلامی، در موارد زیر قتل شبه عمد محسوب می شود:

• مرتکب بدون آن که قصد قتل مقتول را داشته باشد عملی را نسبت به او انجام داده که آن عمل نوعا کشنده نبوده اما منجر به فوت شخص شده.
• مرتکب جهل به موضوع داشته باشد، مثلا تصور کند که حیوانی در حال عبور است و به آن شلیک کند و بعدا متوجه شود که اشتباه کرده و به یک انسان شلیک کرده است.
• قتل به خاطر تقصیر مرتکب واقع شده باشد. منظور از تقصیر، بی احتیاطی و بی مبالاتی است. مسامحه، غفلت، عدم مهارت و عدم رعایت نظامات دولتی و مانند آنها از مصادیق بی احتیاطی و بی مبالاتی محسوب می شود.

 2) قتل خطای محض:

مطابق ماده ی 292 قانون مجازات اسلامی، قتل و جنایت در موارد زیر خطای محض است:

• قتل در حال خواب و بی هوشی و مانند ان انجام شود.
• قتل به وسیله ی افراد صغیر یا دیوانه انجام شود. توصیه می کنیم مطلب محجورین را مطالعه نمایید.
• مرتکب قصد انجام عمل نسبت به مقتول را نداشته باشد. مانند آن که فرد به قصد شکار تیری به سمت یک حیوان شلیک کند اما ناگهان یک انسان در مسیر تیر قرار بگیرد و در اثر برخورد گلوله کشته شود.

مجازات قتل غیر عمد با ماشین در تصادفات

قتلی که در اثر تصادفات رانندگی اتفاق می افتد، قتل شبه عمد است.

قانون گذار برای مرتکب در ماده ی 714 قانون مجازات اسلامی مجازات تعیین نموده است:

«هر گاه بی ‌احتیاطی یا بی ‌مبالاتی یا عدم رعایت نظامات دولتی یا عدم مهارت راننده (‌اعم از وسائط نقلیه زمینی یا آبی یا هوایی) یا‌ متصدی وسیله موتوری منتهی به قتل غیر عمدی شود مرتکب به شش ماه تا سه سال حبس و نیز به پرداخت دیه در صورت مطالبه از ناحیه اولیای دم‌ محکوم می ‌شود.»

به این ترتیب مجازات مرتکب عبارت است از:

• شش ماه تا سه سال حبس
• پرداخت دیه در صورت مطالبه اولیاء دم 

فرار از صحنه ی تصادف چه مجازاتی دارد؟

اغلب مقصرین تصادف، در آن لحظه دچار ترس می شوند. همین امر باعث می وشد که  فرار را بر قرار ترجیح می دهند و با اینکار شرایط را برای خود سخت تر می کنند.

چرا که چنین کاری باعث تشدید مجازات می شود. از طرفی ممکن است با فرار نکردن راننده و رساندن مصدوم به بیمارستان از فوت او جلوگیری شود و شانس زنده ماندن وی بیشتر شود.

به این ترتیب با توجه به ماده ی 719 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات:

اگر مصدوم احتیاج به کمک فوری داشته باشد و راننده با وجود امکان رساندن او به مراکز درمانی یا کمک گرفتن از مامورین انتظامی، از این کار خودداری کند، یا به قصد فرار از تعقیب محل حادثه را ترک کند و مصدوم را رها کند، به بیش از دو سوم حداکثر مجازات (سه سال حبس) محکوم خواهد شد.  

تصادف بدون داشتن گواهینامه رانندگی قتل عمد است؟

خیر.

درست است که قتل در رانندگی بدون گواهینامه شامل 2  جرم است، اما اگر فردی که گواهینامه ندارد یا گواهینامه ی خود را تمدید نکرده، با دیگری تصادف نماید و منجر به مرگ او شود، قتل عمدی محسوب نمی شود.

بنابراین این فرد بابت قتل شبه عمد به شش ماه تا سه سال حبس و پرداخت دیه محکوم می شود. همچنین بابت رانندگی بدون گواهینامه با توجه به ماده ی 723 قانون مجازات اسلامی به شرح زیر مجازات خواهد شد:

1. برای بار اول به حبس تعزیری تا دو ماه یا جزای نقدی تا یک میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم می شود.
2. در صورت ارتکاب مجدد به دو ماه تا شش ماه حبس محکوم خواهد شد.

قتل غیر عمد هنگام رانندگی بدون گواهینامه چه مجازاتی دارد؟

فرد بابت قتل شبه عمد به شش ماه تا سه سال حبس و پرداخت دیه محکوم می شود. همچنین بابت رانندگی بدون گواهینامه با توجه به ماده ی 723 قانون مجازات اسلامی به شرح زیر مجازات خواهد شد:

1. برای بار اول به حبس تعزیری تا دو ماه یا جزای نقدی تا یک میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم می شود.
2. در صورت ارتکاب مجدد به دو ماه تا شش ماه حبس محکوم خواهد شد.

البته قاضی مقررات قانون مجازات اسلامی در خصوص تعدد جرم را اعمال خواهد نمود.

آیا قتل غیر عمد با ماشین سوء سابقه محسوب می شود؟

در برخی جرائم عمدی، چنانچه محکومیت فرد قطعی شود، فرد محکوم شده به تبع مجازات اصلی از برخی از حقوق اجتماعی نیز محروم می شود.

این محرومیت از حقوق اجتماعی، مجازات تبعی محسوب می شود. که به آن سو سایقه گفته می شود.

حال اگر کسی علاوه بر مجازات اصلی، به مجازات تبعی یعنی محرومیت از حقوق اجتماعی هم محکوم شود، سابقه دار می شود.

بنابراین هر محکومیتی برای افراد سوء سابقه یا سوء پیشینه محسوب نمی شود.

به این ترتیب فردی که بابت قتل غیر عمد به حبس محکوم می شود، سابقه دار محسوب نمی شود. زیرا جرم او عمدی نیست و او از حقوق اجتماعی خود محروم نمی شود.

رسیدگی به قتل غیر عمد در کدام دادگاه است؟

رسیدگی به این جرم در دادگاه کیفری دو محل وقوع جرم انجام می شود. مثلا اگر تصادف در شیراز باشد و راننده در تهران سکونت داشته باشد، دادگاه ها کیفری شیراز صالح به رسیدگی است.

جهت مشاوره با وکیل کیفری با ما تماس بگیرید.22350512