قرار نهایی چیست؟ قرار نهایی صادر شد یعنی چه؟ این موضوعی است که در این مقاله آن را بررسی می کنیم. زمانی که یک دعوا در دادگاه یا سایر مراجع قضایی مطرح می شود، مقام قضایی ممکن است تصمیمات مختلفی در مورد آن بگیرد. اگر موارد خاص را در نظر نگیریم، این تصمیم یا یک حکم است یا قرار. در این مطلب می خواهیم در مورد قرارها به خصوص قرار نهایی در امور کیفری توضیح دهیم.
با گروه وکلای آسا همراه باشید.
در ابتدا لازم است توضیح دهیم قرار چیست.
فهرست
- 1 قرار چیست؟
- 2 فرق قرار نهایی با حکم چیست؟
- 3 انواع قرار نهایی دادسرا کدامند؟
- 4 قرار نهایی قابل اعتراض است؟
- 5 پیامک قرار نهایی صادر شد یعنی چه؟
- 6 مشاهده قرار نهایی در سامانه ثنا چگونه است؟
قرار چیست؟
مقام قضایی برای پیشبرد فرآیند دادرسی تصمیمات مختلفی می گیرد. یکی از این تصمیمات قرار است.
قرار یکی از انواع رای شمرده می شود و در واقع یک تصمیم قضایی است که توسط مقام قضایی در فرآیند دادرسی صادر می شود. قرار ممکن است توسط دادسرا یا دادگاه صادر شود.
صدور بعضی از قرارها به تکمیل تحقیقات و آماده شدن پرونده برای رسیدگی و صدور حکم کمک می کند. این قرارها بیشتر جنبه‌ی شکلی دارند. یعنی ارتباط چندانی به ماهیت موضوع ندارند. مانند قرار تامین کیفری که می توانید در مورد آنها در سایت ما مطالعه کنید.
اما برخی از قرارها در مورد ماهیت موضوع صادر می شوند و با صدور آنها پرونده در حدود موضوع قرار خاتمه پیدا می کند.
این قرارها معمولا زمانی صادر می شوند که تحقیقات تکمیل است. یا به دلایلی پرونده باید مختومه شود. به این دسته از قرارها ، قرار نهایی می گویند.
در هر دو حالت صدور قرار نهایی باعث می شود که پرونده از تصرف مقام قضایی خارج می شود و با توجه به نوع قرار نهایی، نتایج مختلفی ایجاد می کند.
فرق قرار نهایی با حکم چیست؟
حکم هم یکی از انواع رای است.
در تعریف حکم باید گفت، رایی است که در مورد ماهیت دعوا صادر می شود و قاطع دعوا به صورت کلی یا جزئی است. یعنی تکلیف دعوا را به صورت کلی یا جزئی مشخص کند.
مرجع صادر کننده ی حکم دادگاه است و با صدور حکم پرونده از مرجع رسیدگی کننده خارج می شود.
اما قرار نهایی با حکم تفاوت دارد:
- اولا قرار نهایی هم توسط دادسرا و هم توسط دادگاه می تواند صادر شود. در حالی که مرجع صادر کننده ی حکم الزاما دادگاه است.
- قرار نهایی ممکن است در مورد ماهیت دعوا صادر شود یا اصلا بدون ورود به ماهیت موضوع، صادر گردد. در حالی که حکم حتما باید در مورد ماهیت دعوا باشد و دادگاه نمی تواند بدون ورود به ماهیت اقدام به صدور حکم کند.
- قرار نهایی و حکم هر دو باعث خارج شدن پرونده از نزد مقام قضایی می شوند.
انواع قرار نهایی دادسرا کدامند؟
در دادسرا و در جریان تحقیقات مقدماتی، بازپرس یا دادیار ممکن است قرار های نهایی زیر را صادر نماید:
1- قرار منع تعقیب:
قرار منع تعقیب از جمله قرار های نهایی است که با ورود به ماهیت موضوع صادر می شود.
بازپرس در صورتی که عمل انجام شده جرم نباشد و یا دلیل کافی برای ارتکاب جرم توسط متهم وجود نداشته باشد، قرار منع تعقیب صادر می نماید.
بنابراین در دو حالت قرار منع تعقیب صادر می شود:
- کاری که متهم انجام داده طبق هیچ قانونی جرم نیست.
- کاری که انجام شده جرم هست ولی در پرونده دلیل کافی وجود ندارد که متهم این عمل را انجام داده.
بعد از صدور قرار منع تعقیب توسط بازپرس، پرونده فورا نزد دادستان ارسال می شود.
دادستان باید ظرف سه روز از زمان وصول پرونده، نظر خود را به صورت کتبی اعلام کند و پرونده را به بازپرس برگرداند. اگر دادستان با قرار منع تعقیب موافق باشد، موضوع به طرفین ابلاغ می شود. در این صورت قرار تامین کیفری متهم هم لغو می شود و اگر متهم در بازداشت باشد آزاد می شود.
اگر دادستان با قرار منع تعقیب موافق نباشد و بازپرس به منع تعقیب اصرار داشته باشد، پرونده برای حل اختلاف به دادگاه صالح ارسال می شود. دادگاه صالح دادگاهی است که صلاحیت رسیدگی به اتهام را داشته باشد.
قرار منع تعقیب ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ توسط شاکی پرونده قابل اعتراض است. مرجع رسیدگی به اعتراض هم دادگاهی است که صلاحیت رسیدگی به اتهام را داشته باشد.
نکته ی مهم اینکه اگر در حوزه ی دادسرا دادگاه انقلاب یا کیفری یک تشکیل نشده باشد، مرجع حل اختلاف بازپرس و دادستان و مرجع صالح برای رسیدگی به اعتراض شاکی، دادگاه کیفری دو محل است.
مطلب پیشنهادی: قرار منع تعقیب چیست؟
2- قرار موقوفی تعقیب:
قرار نهایی موقوفی تعقیب یک قرار نهایی شکلی است.
یعنی مقام قضایی صادر کننده وارد ماهیت پرونده نمی شود.
بلکه با صدور قرار موقوفی تعقیب اعلام می کند که امکان تعقیب کیفری و یا ادامه ی تحقیقات وجود ندارد.
در قانون آیین دادرسی کیفری و قوانین دیگر، مواردی پیش بینی شده است که اگر در فرآیند دادرسی اتفاق بیفتد، دعوا ساقط می شود و دیگر امکان تعقیب متهم وجود ندارد.
به همین دلیل هم قرار موقوفی تعقیب صادر می شود. این موارد عبارتند از:
- فوت متهم یا محکوم علیه
- گذشت شاکی در جرائم قابل گذشت.
- شمول عفو.
- نسخ مجازات قانونی.
- اعتبار امر مختومه.
- شمول مرور زمان.
- توبه ی متهم یا مجرم.
- قاعده درء.
- جنون متهم در زمان ارتکاب جرم.
- انحلال غیر ارادی شخصیت حقوقی.
اگر بازپرس قرار موقوفی تعقیب صادر نماید، باید پرونده را فورا نزد دادستان ارسال کند.
دادستان باید در مدت سه روز از تاریخ وصول پرونده، نظر خود را به طور کتبی اعلام کند و پرونده را نزد بازپرس برگرداند. اگر دادستان با بازپرس موافق باشد، بازپرس مراتب را به طرفین ابلاغ می کند و اگر برای متهم قرار تامین کیفری صادر شده باشد، قرار لغو می شود.
اما اگر دادستان با بازپرس مخالف باشد و بازپرس همچنان بر قرار موقوفی تعقیب اصرار داشته باشد، پرونده برای حل اختلاف به دادگاه صالح، یعنی دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به اصل اتهام را دارد ارسال می شود.
شاکی می تواند ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ به قرار موقوفی تعقیب اعتراض نماید. مرجع رسیدگی به اعتراض شاکی دادگاهی است که صلاحیت رسیدگی به اتهام را دارد.
3- قرار ترک تعقیب دعوا :
یکی دیگر از قرار های نهایی دادسرا، قرار ترک تعقیب است. این قرار یک قرار شکلی است و کاری با ماهیت موضوع ندارد. صدور این قرار در اختیار دادستان است.
با توجه به ماده ی 79 قانون آیین دادرسی کیفری، در جرائم قابل گذشت، یعنی جرائمی که شروع به تعقیب و رسیدگی در آنها نیازمند شکایت شاکی است، شاکی تا قبل از صدور کیفر خواست می تواند درخواست ترک تعقیب نماید. در این صورت دادستان قرار ترک تعقیب صادر می نماید. قرار ترک تعقیب قابل اعتراض نیست.
پس از صدور قرار ترک تعقیب، شاکی می تواند تقاضای تعقیب مجدد را مطرح کند. اما این تقاضا فقط برای یک بار آن هم تا یک سال از تاریخ صدور قرار قابل طرح است.
4- قرار جلب به دادرسی:
اگر عمل متهم جرم باشد و دلایل کافی مبنی بر انجام جرم توسط او وجود داشته باشد، بازپرس قرار جلب به دادرسی یا قرار مجرمیت صادر می کند.
قرار مجرمیت یک قرار نهایی ماهوی است، زیرا بازپرس به ماهیت موضوع وارد می شود و پس از شنیدن آخرین دفاعیات متهم آن را صادر می نماید.
بعد از صدور این قرار بازپرس باید پرونده را فوری نزد دادستان بفرستد و دادستان باید ظرف سه روز نظر خود را در مورد قرار به صورت کتبی اعلام کند. اگر دادستان با نظر بازپرس موافق باشد، باید ظرف دو روز کیفرخواست صادر کند و پرونده به دادگاه صالح ارسال می شود.
اما اگر دادستان با نظر بازپرس مخالف باشد و بازپرس همچنان به مجرمیت متهم پافشاری کند، پرونده برای حل اختلاف به دادگاه صالح ارسال می شود. دادگاه صالح دادگاهی است که صلاحیت رسیدگی به اصل اتهام را داشته باشد.
قرار جلب به دادرسی توسط هیچ یک از طرفین قابل اعتراض نیست.
توصیه می کنم مطلب قرار مجرمیت را در سایت مطالعه کنید.
5- قرار تعلیق تعقیب :
یکی از قرار های نهایی شکلی، قرار تعلیق تعقیب است که بدون ورود به ماهیت مسئله صادر می شود.
این قرار به عنوان یک ارفاق برای متهمان در نظر گرفته می شود و با صدور آن پرونده بایگانی می گردد.
قرار تعلیق تعقیب تنها با شرایط زیر صادر می شود:
- در جرائم تعزیری درجه شش، هفت و هشت که مجازات آن قابل تعلیق است.
- شاکی وجود نداشته باشد، یا گذشت کرده باشد یا خسارات وارد شده به او جبران شده باشد یا با موافقت بزه دیده ترتیب پرداخت در مدت مشخصی داد شده باشد.
- متهم سابقه ی محکومیت موثر کیفری نداشته باشد. توصیه می کنم مطلب گواهی عدم سوء پیشینه را مطالعه کنید.
- متهم موافقت خود را اعلام کند.
- د صورت ضرورت از متهم تامین مناسب گرفته شود.
با وجود شرایط بالا دادستان می تواند تعقیب متهم را از شش ماه تا دو سال معلق کند.
در این صورت دادستان متهم را مکلف به اجرای بعضی از دستورات زیر می نماید:
- ارائه خدمات به بزه دیده در جهت رفع یا کاهش آثار زیانبار مادی یا معنوی ناشی از جرم با رضایت بزه دیده
- ترک اعتیاد از طریق مراجعه به پزشک، درمانگاه، بیمارستان و یا به هر طریق دیگر، حداکثر ظرف شش ماه
- خودداری از اشتغال به کار یا حرفه معین، حداکثر به مدت یک سال
- خودداری از رفت و آمد به محل یا مکان معین، حداکثر به مدت یک سال
- معرفی خود در زمان های معین به شخص یا مقامی به تعیین دادستان، حداکثر به مدت یک سال
- انجام دادن کار در ایام یا ساعات معین در مؤسسات عمومی یا عام المنفعه با تعیین دادستان، حداکثر به مدت یک سال
- شرکت در کلاس ها یا جلسات آموزشی، فرهنگی و حرفه ای در ایام و ساعات معین حداکثر، به مدت یک سال
- عدم اقدام به رانندگی با وسایل نقلیه موتوری و تحویل دادن گواهینامه، حداکثر به مدت یک سال
- عدم حمل سلاح دارای مجوز یا استفاده از آن، حداکثر به مدت یک سال
- عدم ارتباط و ملاقات با شرکاء جرم و بزه دیده به تعیین دادستان، برای مدت معین
- ممنوعیت خروج از کشور و تحویل دادن گذرنامه با اعلام مراتب به مراجع مربوط، حداکثر به مدت شش ماه
6-قرار بایگانی کردن پرونده:
قرار بایگانی کردن پرونده یک قرار نهایی شکلی است و بدون ورود به ماهیت پرونده صادر می شود. این قرار با شرایط زیر توسط قاضی صادر می شود:
- جرم تعزیری درجه هفت یا هشت باشد.
- شاکی وجود نداشته باشد یا گذشت کرده باشد.
- متهم سابقه محکومیت موثر کیفری نداشته باشد.
- تفهیم اتهام انجام شده باشد و قاضی وضع اجتماعی، سوابق متهم و اوضاع و احوالی که باعث انجام جرم شده را مد نظر قرار دهد.
- در صورت ضرورت از متهم تعهد کتبی گرفته شود.
در صورت وجود تمام شرایط بالا قاضی می تواند فقط برای یک بار از تعقیب متهم خودداری کند و قرار بایگانی پرونده را صادر نماید. شاکی و دادستان می توانند ظرف 10 روز از تاریخ ابلاغ قرار به آن اعتراض کنند. مرجع رسیدی به اعتراض هم دادگاه تجدیدنظر استان است.
قرار نهایی قابل اعتراض است؟
بعضی از قرارهای نهایی قابل است و برخی نیست. به طور مثال قرار منع تعقیب برای شاکی قابل اعتراض است.
اما قرار مجرمیت برای مجرم و متهم قابل اعتراض نیست.
پیامک قرار نهایی صادر شد یعنی چه؟
«در مورد پرونده شماره ………… با ردیف فرعی ………… در شعبه ………… بازپرسی ، قرار نهایی صادر شد.»
این متن پیامکی است که برای شما ارسال می شود. معنی این پیامک این است که تحقیقات پرونده ی شما به پایان رسیده است و مقام قضایی در مورد پرونده ی شما یکی از 6 قرار نهایی را که بررسی نمودیم صادر نموده است.
مشاهده قرار نهایی در سامانه ثنا چگونه است؟
اگر قرار نهایی جزو قرار هایی باشد که به طرفین یا یکی از آنها ابلاغ می شود، از طریق سامانه ی ثنا می توانید آن را مشاهده نمایید. به این صورت که:
- ابتدا پیامکی برای شما ارسال می شود که ابلاغیه شماره …. در حساب کاربری شما قرار گرفت.
- وارد سایت adliran.ir شوید.
- از طریق منوی سمت راست، قسمت خدمات ویژه، گزینه ی ابلاغ الکترونیک قضایی را انتخاب نمایید.
- در صفحه‌ی پیش رو نام کاربری و رمز شخصی خود را وارد نمایید.
- در مرحله‌ی بعد رمز موقت به شماره موبایل شما پیامک می شود. این رمز را در کادر مربوط وارد نمایید.
- پس ار ورود به حساب کاربری، اگر ابلاغیه را قبلا ندیده باشید باید وارد قسمت ابلاغیه های مشاهده نشده بشوید.
- در جولی که نمایش داده می شود ابلاغیه ی مربوط را باز کنید.
- پس از باز کردن ابلاغیه در انتهای صفحه گزینه ی مشاهده ی پیوست یا دریافت پیوست را انتخاب کنید. حال می توانید قرار نهایی صادر شده را مطالعه کنید.
جهت مشاوره با وکیل کیفری با ما تماس بگیرید.22350512
دیدگاهتان را بنویسید