یکی دیگر از قرارهای تامین کیفری، قرار کفالت است. شدت این قرار از قرار وثیقه و بازداشت موقت کمتر است. اما نسبت به سایر تامین های کیفری، شدید محسوب می شود. با توجه به متدوال بودن کفالت در دادرسی کیفری ایران، در این مطلب به بررسی آن می پردازیم.
با ما همراه باشید.
فهرست
قرار کفالت چیست؟
قراری است که به موجب آن شخصی تعهد می کند که متهم را در زمان معینی نزد مقام قضایی حاضر کند. شخصی که چنین تعهدی را بر عهده می گیرد کفیل نام دارد. به متهم نیز مکفول گفته می شود. منظور از زمان معین یک ماه پس از ابلاغ است. بنابراین اگر متهم احضار شود و کفیل ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ متهم را نزد مقام قضایی حاضر نکند، باید مبلغ معینی را که وجه الکفاله نام دارد، به صندوق دولت بپردازد.
هدف از صدور این قرار، تضمین حضور متهم نزد مقام قضایی و دسترسی به او است. با صدور این قرار دو شخص در مقابل مقام قضایی متعهد می شود:
- متهم که در صورت احضار باید حاضر شود.
- کفیل که در صورت احضار متهم باید او را حاضر کند.
حداکثر مبلغ کفالت:
در قانون آیین دادرسی کیفری، سقف معینی برای مبلغ وجه الکفاله تعیین نشده است. بنابراین مبلغ قرار کفالت با توجه به اوضاع و احوال هر پرونده ای متفاوت است.
البته ماده ی 219 قانون آیین دادرسی کیفری، بیان نموده که مبلغ وجه الکفاله، نباید از خسارت وارد بر بزه دیده کمتر باشد. چرا که این مبلغ وسیله تضمین جبران خسارات بزه دیده است. حتی بهتر است مبلغ وجه الکفاله از خسارت وارد شده بر بزه دیده بیشتر هم باشد.
صدور قرار کفالت چگونه است؟
مقام قضایی با رعایت اصل تناسب و در نظر گرفتن اوضاع و احوافل قضیه برای متهم قرار کفالت صادر می نماید. در صدور این قرار موافقت متهم یا عدم موافقت او تاثیری ندارد. پس از آن باید شخصی که تمایل دارد کفالت متهم را بر عهده گیرد، ضمن درخواستی این مطلب را عنوان کند. او همچنین باید در درخواست خود بیان کند که حاضر است متهم را در زمان تعیین شده نزد مقام محترم قضایی حاضر کند. پس از ارائه ی این درخواست، مقام قضایی به بررسی آن و شرایط کفیل می پردازد. اگر توانایی وکیل برای پرداخت وجه الکفاله را احراز نمود، اقدام به صدور قرار قبولی کفالت می نماید.
ضمن صدور این قرار به کفیل تفهیم می شود که اگر متهم را در زمان تعیین شده حاضر نکند، باید وجه الکفاله را به صندوق دولت بپردازد.
اگر متهم نتواند کفیل معرفی کند تکلیف چیست؟
هر گاه برای متهم قرار کفالت صادر شود، او تا زمانی که کفیل معرفی نکرده به بازداشتگاه فرستاده می شود. در این صورت متهم می تواند نسبت به قرار کفالت اعتراض کند. همچنین اگر متهم کفیل معرفی کرده باشد، اما کفالت او مورد پذیرش مقامات قضایی قرار نگیرد، متهم می تواند به عدم پذیرش کفیل اعتراض نماید.
ممکن است متهم به جای معرفی کفیل بخواهد وثیقه بسپارد. در این صورت بازپرس باید درخواست اورا قبول کند. زیرا قرار وثیقه نسبت به قرار کفالت شدیدتر است.
آزاد با قرار کفالت یعنی چه؟
منظور از این عبارت در اوراق قضایی این است که:
مقام قضایی برای متهم قرار کفالت صادر نموده، متهم کفیل معرفی کرده و قرار قبولی کفالت برای او صادر شده است. بنابراین متهم در بازداشت نیست. اما امکان دسترسی به او با صدور قرار کفالت تامین شده است.
چه کسی می تواند به عنوان کفیل تعیین شود؟
شخصی می تواند به عنوان کفیل متهم تعیین شود که توانایی مالی پرداخت وجه الکفاله را داشته باشد. این موضوع باید توسط بازپرس احراز شود. البته توان مالی کفیل در زمان درخواست شرط است. اما نیازی نیست توان مالی او بعد از پذیرش کفالت هم وجود داشته باشد.
حتی ممکن است کفیل پس از قبول کفالت معسر شود. اگر بازپرس توان مالی کفیل را احراز نکند، عدم توانای مالی کفیل باید به تایید دادستان هم برسد. اگر دادستان هم توان مالی کفیل را احراز نکند، نظر بازپرس را تائید می نماید. متهم نمی تواند به این تصمیم اعتراض کند.
آیا اشخاص حقوقی می توانند کفالت متهم را بر عهده بگیرند؟
با توجه به تبصره ی ماده ی 221 قانون آیین دادرسی کیفری، کفالت اشخاص حقوقی هم پذیرفته می شود. اما رعایت چند نکته ضرورت دارد:
- مجوز کفالت از اشخاص، فقط به اشخاص حقوقی حقوق خصوصی داده شده است.
- اگر شخص حقوقی دارای اساسنامه باشد، در این اساسنامه موضوع فعالیت او تعیین شده است. شخص حقوقی برای انجام مواردی که در اساسنامه تعیین شده، اهلیت دارد و خارج از موضوع فعالیت خود فاقد اهلیت است. پس در اساسنامه شخص حقوقی باید عبارت ” کفالت از اشخاص نزد مراجع قضایی” درج شده باشد.
- شاید بپرسید شخص حقوقی چگونه می تواند متهم را حاضر کند؟ حاضر نمودن متهم نزد مقام قضایی، توسط نیروی انسانی در خدمت شخص حقوقی انجام می شود.
- اگر شخص حقوقی نتواند متهم را حاضر کند، وجه الکفاله از دارایی شخص حقوقی وصول خواهد شد.
قرار کفالت با فیش حقوقی:
همان طور که گفتیم، برای اینکه کسی بتواند کفیل متهم شود، باید توانایی مالی او احراز شود. توانایی مالی از راه های مختلفی می تواند احراز شود. یکی از این راه ها ارائه ی آخرین فیش حقوقی کفیل است. علاوه بر فیش حقوقی، پروانه ی کسب، سند مالکیت خانه یا ماشین، کارت بازرگانی، پروانه نظام پزشکی و … نیز می تواند موجب احراز توانایی مالی کفیل و پذیرش کفالت او شود.
وجه الکفاله چگونه وصول می شود؟
ابتدا باید بدانیم که مقام قضایی نمی تواند بی دلیلی تقاضای حاضر نمودن متهم را نماید.
حال اگر به کفیل اخطارشود که متهم را در مرجع قضایی حاضر نماید و اخطاریه به او ابلاغ واقعی شده باشد، در صورت عدم حضور متهم یا عدم تحویل متهم توسط کفیل، دادستان دستور اخذ وجه الکفاله را صادر می کند.
اعتراض به دستور اخذ وجه الکفاله:
کفیل در موارد زیر می تواند به این دستور دادستان ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ، اعتراض نماید. مرجع رسیدگی به این اعتراض دادگاه کیفری دو است:
- کفیل مدعی شود که در اخذ وجه الکفاله مقررات مربوط رعایت نشده است.
- مدعی شود که متهم در زمان تعیین شده حاضر شده، یا کفیل او را حاضر کرده، یا شخص ثالثی متهم را حاضر کرده است.
- کفیل مدعی شود که متهم به دلیل عذر موجهی حاضر نشده، یا کفیل به خاطر عذر موجهی نتوانسته متهم را حاضر کند. عذر موجه مانند بیماری، فوت نزدیکان و …
- اگر کفیل مدعی شود که بعد از صدور قرار قبولی کفالت، معسر شده است.
- کفیل مدعی شود که متهم فوت کرده و به این دلیلی امکان حاضر نمودن او وجود نداشته است.
اگر متهم پس از صدور دستور دادستان حاضر شد تکلیف چیست؟
اگر متهم پس از صدور دستور دادستان مبنی بر اخذ وجه الکفاله و پیش از دریافت کامل وجه، یعنی اتمام عملیات اجرائی، در مرجع قضای حاضر شود. دادستان با رفع اثر از دستور خود، دستور اخذ حداکثر تا یک چهارم از وجه قرار را صادر می کند.
در این صورت اعتبار قرار تامین صادر شده به قوت خود باقی می ماند. اگر متهم ظرف 10 روز از تاریخ ابلاغ دستور ضبط بخشی از وجه قرار، معادل وجه مقرر را به صندوق دولت واریز کند، ضبط انجام نمی شود. در این صورت اعتبار قرار تامین هم به قوت خود باقی می ماند.
رفع مسئولیت کفیل:
کفیل در هر مرحله از تحقیقات و دادرسی می تواند با معرفی و تحویل متهم، رفع مسئولیت خود را از مرجع قضایی درخواست نماید. در این صورت مرجع قضایی باید مراتب رفع مسئولیت کفیل را فراهم کند.
همچنین در صورت فوت کفیل، قرار قبولی کفالت منتفی می شود. در این صورت متهم باید کفیل دیگری معرفی نماید. مگر اینکه دستوراخد وجه الکفاله صادر شده باشد.
آیا می توان کفیل را به دلیل ناتتوانی از پرداخت وجه الکفاله بازداشت کرد؟
خیر. بازداشت کفیل برای اخذ وجه الکفاله فاقد مجوز قانونی است. سلب آزادی افراد بدون وجود تصریح قانونی امر پسندیده ای نیست.
جهت مشاوره با وکیل کیفری با ما تماس بگیرید.22350512
دیدگاهتان را بنویسید