پس از قرار بازداشت موقت، شدیدترین قرار تامین کیفری، قرار وثیقه است. قرار وثیقه نیز از جمله قرارهای متداول در رویه قضایی است و بین مردم شناخته شده تر است. اما شاید در مورد آن همه چیز را کامل ندانیم. در این مقاله توضیحات کامل و کاربردی در مورد این قرار ارائه می دهیم. با گروه وکلای آسا همراه باشید.
جهت مطالعه در مورد قرار های دیگر در قانون کلیک کنید: قرار مجرمیت
فهرست
قرار وثیقه چیست؟
قرار وثیقه تامینی است که به موجب آن وثیقه گذار تعهد می کند که در صورت احضار متهم توسط مقام قضایی، او را در مدت معینی حاضر نماید. کسی که چنین تعهدی می کند وثیقه گذار نامیده می شود. منظور از مدت معین، یک ماه از تاریخ ابلاغ به وثیقه گذار است. اگر وثیقه گذار متهم را در این مدت حاضر نشود، وثیقه به دستور دادستان ضبط می شود. با صدور این قرار دو شخص در مقابل مقام قضایی متعهد می گردند:
- خود متهم که متعهد می شود در صورت احضار در مرجع قضایی حاضر شود.
- وثیقه گذار که تعهد می کند در صورت احضار متهم، ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ او را حاضر نماید.
به این نکته دقت داشته باشید که ممکن است متهم خودش وثیقه بگذارد.
قرار وثیقه شامل چه اموالی است؟
همان طور که در ماده ی 217 قانون آیین دادرسی کیفری گفته شده، اموال زیر می توانند به عنوان وثیقه تودیع شوند:
- وجه نقد.
- ضمانت نامه بانکی
- مال منقول
- مال غیر منقول
در قانون حداکثری برای میزان وثیقه تعیین نشده است. بنابراین در هر پرونده، میزان وثیقه با توجه به اوضاع و احوال موجود تعیین می شود. اما با توجه به ماده ی 219 قانون آیین دادرسی کیفری، وثیقه نباید از خسارت وارد بر بزه دیده کمتر باشد. زیرا این مبلغ وسیله تضمین جبران خسارات بزه دیده است. البته این مبلغ می تواند از خسارات وارد بر بزه دیده بیشتر باشد.
تودیع قرار وثیقه چگونه انجام می شود؟
برای سپردن وثیقه مراحل زیر باید طی شود:
- اول؛ مقام قضایی برای متهم قرار اخذ وثیقه صادر می کند. این یک تصمیم قضایی است و نیازی به موافقت متهم ندارد.
- دوم؛ متهم یا شخص دیگری به عنوان وثیقه گذار، مالی را معرفی می نمایند. به این ترتیب اگر وثیقه وجه نقد باشد، به صندوق دادگستری واریز می شود. رسید آن به به مقام قضایی تسلیم می شود.اگر وثیقه مال غیرمنقول باشد، مقام قضایی به اداره ی ثبت اسناد و املاک محل وقوع ملک، اعلام می کند که اگر ملک به علت دیگری در توقیف نیست، آن را توقیف نماید.
- سوم، مقام قضایی توقیف مال، قرار قبولی وثیقه را صادر می کند.
به این فرآیند تودیع قرار وثیقه گفته می شود.
اگر متهم نتواند قرار وثیقه بسپارد تکلیف چیست؟
اگر برای متهم قرار وثیقه صادر شود و او نتواند وثیقه بسپارد به بازداشتگاه معرفی می گردد. در این صورت متهم ظرف 10 روز از تاریخ ابلاغ قرار می تواند نسبت به آن اعتراض کند. همچنین اگر او وثیقه ای معرفی کرده ولی مرد پذیرش مقامات قضایی قرار نگرفته، می تواند به عدم پذیرش وثیقه نیز اعتراض کند.
تعهدات وثیقه گذار در قرار وثیقه
همان طور که گفتیم، در بحث قرار وثیقه وثیقه گذار می تواند خود متهم باشد، یا شخص دیگر. بنابراین باید بین این دو فرض تفاوت قائل شویم:
- اگر متهم خود وثیقه گذاشته باشد: در این صورت، در مواقع احضار باید حاضر شود. مهلتی هم در کار نخواهد بود.
- اگر شخص دیگری برای متهم وثیقه گذاشته باشد: در این صورت باز هم متهم باید در مواقع احضار شود. به وثیقه گذار نیز متعهد است که متهم را ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ در مرجع قضایی حاضر کند.
ضبط وثیقه در قرار وثیقه
با توجه به آنچه در مورد تعهدات وثیقه گذار گفتیم، ضبط وثیقه در قرار وثیقه در هر یک از فروض بالا به شرح زیر است:
- اگر متهم خودش وثیقه بسپرد. هر گاه ثابت شود اخطاریه به متهمی که خود وثیقه سپرده به صورت واقعی ابلاغ شده، و او بدون عذر موجه حاضر نشده، دادستان دستور ضبط وثیقه معادل وجه قرار را صادر می کند.
- اگر شخص دیگری برای متهم وثیقه بسپرد. در این موارد اگر به وثیقه گذار به صورت واقعی ابلاغ شود که متهم را حاضر نماید، متهم بدون عذر موجه حاضر نشود یا وثیقه گذار بدون عذر موجه او را حاضر نکند، دادستان دستور ضبط وثیقه معادل وجه قرار را صادر می کند.
اما اگر متهم به منظور عدم امکان ابلاغ واقعی اخطاریه، نشانی محل اقامت واقعی یا تغییر آن را اعلام نکرده باشد، ابلاغ قانونی برای اخذ وجه التزام کافی است. در مورد وثیقه گذار هم به همین ترتیب است.
اعتراض به دستور ضبط وثیقه در قرار وثیقه
وثیقه گذار در اجرای قرار وثیقه در موارد زیر می تواند به این دستور دادستان ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ، اعتراض نماید. مرجع رسیدگی به این اعتراض دادگاه کیفری دو است:
- وثیقه گذار مدعی شود که در اخذ وجه الکفاله مقررات مربوط رعایت نشده است.
- مدعی شود که متهم در زمان تعیینی حاضر شده است. یا وثیقه گذاراو را حاضر کرده، یا شخص ثالثی متهم را حاضر کرده است.
- وثیقه گذار مدعی شود که متهم به دلیل عذر موجهی حاضر نشده، یا خود او به خاطر عذر موجهی نتوانسته متهم را حاضر کند. عذر موجه مانند بیماری، فوت نزدیکان و …
- اگر وثیقه گذار مدعی شود که بعد از صدور قرار قبولی وثیقه، معسر شده است.
- وثیقه گذار مدعی شود که متهم فوت کرده و به این دلیلی امکان حاضر نمودن او وجود نداشته است.
رفع مسئولیت وثیقه گذار در قرار وثیقه
وثیقه گذار در هر مرحله از تحقیقات و دادرسی می تواند با معرفی متهم، آزادی وثیقه خود را از مرجعه که پرونده در آنجا مطرح است تقاضا کند. در این صورت مرجع قضایی باید مراتب رفع مسئولیت وثیقه گذار را فراهم کند.
همچنین در صورت فوت وثیقه گذار، قرار قبولی وثیقه منتفی می شود. در این صورت متهم باید نسبت به ایداع وثیقه جدید اقدام کند. مگر اینکه دستور ضبط وثیقه صادر شود.
سوالات متداول
در ادامه برخی از سوالات متداول کاربران را در ارتباط با قرار وثیقه جواب می دهیم. با ما همراه باشیدو
آیا کلانتری یا آگاهی می تواند قرار وثیقه صادر کند؟
بر خلاف آنچه در سریال ها می بینید، صدور کلیه قرارهای تامین در اختیار مقامات قضایی است. پس پلیس نمی تواند از متهم وثیقه ای بگیرد. در ماده ی 41 قانون آیین دادرسی کیفری نیز به صراحت به این ممنوعیت اشاره می شود. به موجب این ماده، ضابطان دادگستری نمی توانند از متهم تامین بگیرند. مقامات قضایی نیز نمی توانند چنین اختیاری را به ضابطان دادگستری بدهند.
اگر متهم پس از صدور دستور دادستان حاضر شد تکلیف چیست؟
اگر متهم پس از صدور دستور دادستان مبنی بر ضبط وثیقه و پیش از دریافت کامل وجه، یعنی اتمام عملیات اجرائی، در مرجع قضای حاضر شود. دادستان با رفع اثر از دستور خود، دستور اخذ حداکثر تا یک چهارم از وجه قرار را صادر می کند. در این صورت اعتبار قرار تامین صادره به قوت خود باقی می ماند. اگر متهم ظرف 10 روز از تاریخ ابلاغ دستور ضبط بخشی از وجه قرار، معادل وجه مقرر را به صندوق دولت واریز کند، ضبط انجام نمی شود. در این صورت اعتبار قرار تامین هم به قوت خود باقی می ماند.
دیدگاهتان را بنویسید