بروزرسانی: ۲۱ام اسفند, ۱۴۰۲
دعوای الزام به تهیه مسکن مستقل

الزام به تهیه مسکن مستقل در شان زن در قانون

یکی از حقوقی که برای زن در ازدواج وجود دارد حق نفقه است که پیشتر و در مطالب گوناگون به آن پرداخته ایم. زمانی که از تامین نیاز های زن صحبت می کنیم، مسکن را هم شامل می شود. یعنی مرد موظف است مسکنی متعارف و متناسب با شان زن را تهیه نماید.  حال اگر شوهر به این تکلیف خود عمل نکرد، به لحاظ قانونی می توان دادخواست الزام به تهیه مسکن مستقل و یا به عبارتی الزام به تهیه مسکن علی الحده را خواست. در این مقاله به بررسی این موضوع می پردازیم.

برای پاسخ به سوالات خود در این حوزه، با گروه وکلای آسا همراه باشید.

قبل از ورود به بحث الزام به تهیه مسکن باید بدانید که مطابق قانون مدنی زن باید در منزلی زندگی کند که شوهر تعیین می کند.  یعنی اختیار تعیین مسکن با شوهر است. یعنی مرد تعیین میکند که زن کجا زندگی کند. البته این حق نمی تواند مورد سو استفاده قرار گیرد و همانطور که قبلا گفتیم منزل باید در شان زن باشد. اما زن می تواند در عقدنامه ضمن یک شرط حق تعیین مسکن را دارا شود. به این ترتیب حق و اختیار تعیین منزل مشترک بر عهده ی زن قرار می گیرد.  یعنی شوهر وظیفه دارد در کشور ، شهر و منطقه ای که زن تعیین می نماید منزل مشترک را تهیه نماید.

الزام به تهیه مسکن

ماهیت الزام به تهیه مسکن برای مرد چیست؟ طبق قانون مدنی ، منظور از نفقه زوجه برآوردن همه ی نیازهای متعارف و متناسب با شان و وضعیت زن است. نفقه شامل مسکن، لباس، غذا، هزینه های درمان و دارو و … . حتی اگر زن به دلایلی نیاز به خدمتگزار داشته باشد، مرد باید برای او فراهم نماید.

پس مرد باید نیازهای متعارف همسر خود را برطرف سازد. نکته ی مهم این است که در پرداخت نفقه یا الزام به تهیه مسکن وضعیت زن ملاک قرار می گیرد. به عبارتی توانمندی مرد در پرداخت نفقه شرط نیست. ممکن است شوهر فقیر و زن از خانواده ای ثروتمند باشد. در این صورت نفقه متناسب با شئونات زن و همچنین شرایط مالی مرد پرداخت می شود . بنابراین همان گونه که بیان کردیم و ماده 1107 قانون مدنی نیز اشاره نموده است، الزام به تهیه یا تامین مسکن مستقل برای زن نیز به عنوان نفقه بر عهده ی مرد است.

همچنین مطابق همین ماده ی قانونی مرد وظیفه دارد لوازم و اثاث لازم برای زندگی را تهیه نماید. به این ترتیب بر خلاف رسمی که در اغلب مناطق کشور وجود دارد و وظیفه ی تهیه جهیزیه بر دوش خانواده عروس می گذارد، قانونا تهیه وسایل زندگی بر عهده ی داماد است.

به شما توصیه می کنم مطلب مرتبط را مطالعه نمایید: استرداد جهیزیه

شرایط الزام به تهیه مسکن

بهترین وکیل خانم در تهران با توجه به ماهیت الزام به تهیه مسکن اذعان می دارد در موضوع نفقه وضعیت و توان مالی مرد اهمیتی ندارد. به عبارتی مرد با هر وضع مالی موظف است نفقه همسر خود را پرداخت نماید. بنابراین اگر زن از خانواده ای ثروتمند باشد، شوهر باید مسکن و وسایل زندگی و … را به گونه ای که شان و وضع اجتماعی زن اقتضاء می کند فراهم نماید.

برای الزام به تهیه مسکن هم ملاک همین است. تناسب با شان و وضعیت زن. به این ترتیب منزل متناسب با شان یک زن در جایگاه اجتماعی بالا و از خانواده ی ثروتمند، با منزل متناسب با شان یک زن در جایگاه اجتماعی پایین، متفاوت است. قانون تنها همین ضابطه را برای الزام به تهیه مسکن توسط مرد، مشخص کرده است. در عمل علاوه بر شان زن به وضعیت مالی مرد نیز توجه می شود. نکته مهم این است که مرد با ادعای نداری ، نمی تواند فقه همسر خود را پرداخت نکند.

به این ترتیب در روال دادگاه ها برای تعیین میزان نفقه ی هر زن، موضوع را به کارشناس رسمی دادگستری ارجاع می نمایند. کارشناس هم با در نظر گرفتن سن، میزان تحصیلات، شغل و جایگاه اجتماعی، وضعیت خانوادگی و … نفقه زن را تعیین می کند.

در صورت نیاز به مشاوره با وکلای مجموعه آسا با ما تماس بگیرید: 02122350512 و 09124357415

تعیین شان زن در الزام به تهیه مسکن

زنی را تصور کنید که در فرمانیه سکونت داشته و همسرش حالا برای او در اطراف تهران خونه ای کوچک ، بدون آسانسور و پارکینگ تهیه کرده است. در این شرایط زن می تواند چون منزل در شان او نیست درخواست تهیه مسکن مستقل در شان خود بدهد. یا همان الزام به تهیه مسکن را از همسرش با توجه به شرایطی که در شان اوست بخواهد.

در این موارد دادگاه از مددکار اجتماعی میخواهد محل سکونت زن را بررسی کند. دادگاه براساس نظر کارشناس مدادکار، اعلام می کند که آیا از نظر دادگاه این منزل در شان زن است یا خیر. اگر منزل را در شان زن نداند، مرد را ملزم به تهیه مسکن مستقل برای زن می کند. لازم به ذکر است در صورتی که منزل در شان زن نباشد، دادخواست تمکین مرد پذیرفته نمی شود.

الزام به تهیه مسکن و مجازات های قانونی عدم تهیه آن توسط زوج

اگر زوج الزام به تهیه مسکن شود اما به تهیه آن اقدامی ننماید تکلیف چیست؟ چه ضمانت قانونی یا مجازاتی برای وی در نظر داری؟ از زمانی که عقد ازدواج بین طرفین خوانده می شود، رابطه ی زوجیت بین آنها برقرار می شود و به این ترتیب برای آنها حقوق و تکالیفی ایجاد می شود که از همان زمان باید به آن عمل نمایند. بنابراین هم وظیفه ی تمکین برای زن ایجاد می شود و هم وظیفه ی پرداخت نفقه برای مرد شروع می شود.

در واقع همان طور که می دانید زن وظیفه دارد از شوهر خود تمکین کند. این تمکین در دو معنا است. معنای عام آن که مربوط به اطاعت از شوهر در حد متعارف است و معنای خاص آن که برقراری رابطه ی جنسی است.

آنچه واضح است این است که تا زمانی که بعد از الزام به تهیه مسکن زوج، منزلی برای زن تهیه نشود که متناسب با شان او باشد اساسا تمکین امکانپذیر نیست.  پس ابتدا مرد باید منزل مشترکی تهیه نماید و سپس می تواند خواهان تمکین از سوی زن باشد. حال اگر شوهر منزلی برای سکونت تهیه نکرد، اولا زن می تواند نفقه خود را مطالبه کند، ثانیا دادخواست الزام به تهیه مسکن بدهد. مسئله ی بعدی اینکه چنانچه مرد منزلی تهیه نکند و علیه زن دادخواست الزام به تمکین بدهد، در این دعوا راه به جایی نخواهد برد و دعوای او رد می شود.

برای مطالعه بیشتر کلیک کنید: تمکین و نشوز

مراحل دادخواست الزام به تهیه مسکن مستقل

مراحل زیر را برای طرح دعوا الزام به تهیه مسکن برای زن متصور هستیم:

  • ابتدا زن باید به دفتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه و دادخواستی به خواسته ی الزام به تهیه مسکن یا علی الحده علیه شوهر مستقل بدهد.
  • پس از ارجاع به شعبه و تعیین وقت، جلسه در وقت مقرر تشکیل می گردد.
  • در این جلسه حضور شوهر به عنوان خوانده الزامی نیست. اما زن به عنوان خواهان باید در جلسه حضور یابد و اصل اسناد و مدارک خود را همراه داشته باشد. دادگاه پس از بررسی دلایل و شنیدن ادعای خواهان و دفاعیات خوانده، رای صادر می نماید.
  • اگر خوانده در جلسه دادرسی حاضر نشود و اخطاريه حضور نیز به صورت غیابی به او ابلاغ شده باشد، رایی که دادگاه صادر می نماید غیابی محسوب می شود.
  • اگر این رای غیابی به ضرر شوهر باشد، شوهر می تواند از آن واخواهی کند.

در صورت نیاز به دسترسی به راه های ارتباطی با وکیل متخصص کلیک کنید: سرور ثانی نژاد وکیل پایه یک دادگستری

مراحل رسیدگی الزام به تهیه مسکن

رابطه الزام به تهیه مسکن و تمکین چیست؟

در قسمت های قبلی توضیح دادیم که مرد موظف است برای زن منزلی مستقل و متناسب با شان او تهیه کند تا تمکین زن از او معنا و مصداق پیدا کند.

تا زمانی که محلی برای زندگی مشترک طرفین وجود ندارد زن را نمی توان ملزم به تمکین از شوهر نمود.

به این ترتیب اگر شوهر دعوای الزام به تمکین را علیه همسر خود مطرح نماید، زن با بیان این نکته که منزلی جهت تمکین وجود ندارد می تواند از خود دفاع نماید. بدین ترتیب در دعوا الزام به تهیه مسکن پیروز شود. همچنین زن می تواند طی دادخواستی الزام به پرداخت نفقه و تهیه منزل مشترک را تقاضا نماید.

توصیه می کنم مطلب شروط ضمن عقد ازدواج را مطالعه نمایید.

دادگاه صالح برای رسیدگی به الزام به تهیه مسکن

برای رسیدگی به موضوع الزام به تهیه مسکن مستقل، از نظر ذاتی دادگاه خانواده صالح است. از نظر محلی هم مطابق ماده ی 11 قانون آیین دادرسی مدنی، دادگاه خانواده ی حوزه ای که شوهر در آن اقامت دارد صالح است. اگر زن و شوهر در دو استان مختلف سکونت داشته باشند، زن می تواند دعوا را در دادگاه خانواده محل اقامت خود نیز مطرح نماید.

هزینه دادرسی الزام به تهیه مسکن

دعوای الزام به تهیه مسکن مستقل از جمله دعاوی غیر مالی است. به همین جهت هم هزینه ی دادرسی آن باید مطابق تعرفه ی تعیین شده برای دعاوی غیر مالی پرداخت شود. هزینه ی دادرسی دعاوی غیر مالی معمولا ناچیز است.

مدارک مورد نیاز برای دادخواست الزام به تهیه مسکن

برای طرح دادخواست الزام به تهیه مسکن مناسب، باید مدارک زیر را داشته باشید:

  • کارت ملی برای ثبت نام در سامانه ثنا
  • عقدنامه
  • شناسنامه خواهان

در ادامه به بررسی چند سوال متداول در این مورد می پردازیم. با ما همراه باشید.

در صورت زندگی با خانواده شوهر در آپارتمان مشترک قانون حمایت می کند؟

ممکن است این سوال در بحث الزام به تهیه مسکن به ذهن برسد که آیا زندگی کردن در منزل پدر شوهر یا مادر شوهر مسکن مستقل تلقی می شود؟ پاسخ به این سوال در شرایط مختلف متفاوت است:

  • اگر زن و شوهر در یک خانه با پدر و مادر یا اقوام مرد زندگی نمایند، آن خانه منزل و مسکن مستقل تلقی نشده و مرد به وظیفه ی خود عمل ننموده است. به این ترتیب زن می تواند دادخواست الزام به تهیه مسکن مستقل بدهد و دادگاه در این مورد رای به نفع او صادر می نماید.
  • اگر زن و شوهر در یک ساختمان با اقوام مرد زندگی کنند، مثلا پدر و مادر در طبقه ی همکف و زن و شوهر در طبقه ی بالا زندگی کنند، آن خانه منزل مستقل تلقی می شود.

اکثر دادگاه ها در این مورد قایل به این هستند که مرد منزل مشترک را تهیه نموده و زن ملزم به تمکین است. در این مورد اگر زن دادخواست الزام به تهیه مسکن مستقل بدهد، به احتمال زیاد دعوای او رد می شود. البته در فرض دوم ممکن است دادگاه اینگونه تشخیص دهد که حضور زن و خانواده ی همسر در یک ساختمان موجب تشنج و اختلاف زوجین شده و به این دلیل به نفع زن حکم صادر نماید.  

زندگی مشترک در کمپ یا خانه های سازمانی

به هر حال زندگی بالا و پایین دارد و شرایط همیشه یکسان نیست. ممکن است همان ابتدای زندگی زوجین به سبب مهاجرت ناچار به زندگی در کمپ بشوند. یا زمانی که شغل شوهر در شهری دیگر است و زن مجبور می شود با او در محلی زندگی نماید که به سختی می توان آن را خانه دانست. در این موارد مرد به تکلیف خود یعنی تهیه منزل مشترک مطابق با شان همسر خود عمل ننموده است.

لذا همچنان امکان الزام او به تهیه مسکن مستقل وجود دارد. دادگاه هم با در نظر گرفتن شئونات زن رای مقتضی را صادر می نماید. ممکن است زنی در ابتدای زندگی خود بپذیرد در منطقه ای بسیار پایین تر از شان خود زندگی کند. مسئله ی شرایط شروع زندگی بسیار مهم است. چرا که زن اگر این شرایط را متناسب با شئونات خود نمی دانست از ابتدا نباید زندگی در چنان منطقه ای را می پذیرفت. به همین جهت دادگاه ممکن است خواسته ی او را نپذیرد. 

دیدگاهتان را بنویسید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد. فیلدهای الزامی علامت گذاری شده اند *