اعتبار قولنامه دستی

در این مقاله به میزان اعتبار اسناد عادی ، قولنامه های دستی در دادگاه ها می‌پردازیم.

پیشنهاد می کنیم برای درک بهتر موضوع اعتبار قولنامه دستی مقاله را کامل مطالعه کنید و در صورت سوال در قسمت نظرات سوال خود را مطرح کنید.

ابتدا لازم است تعریف سند را بدانیم و تفاوت آن با قول نامه دستی.

قانونا به چه چیزی سند گفته می شود؟

اسناد به عنوان مهم‌ترین و رایج‌ترین دلیل اصحاب دعوا در دعاوی و امور غیر کیفری محسوب می‌شوند.

در معنای لغوی سند به معنی “آنچه بدان اعتماد کنند” آمده است و در اصطلاح حقوقی بر طبق ماده 1284 قانون مدنی “هر نوشته که در مقام دعوا یا دفاع قابل استناد باشد” تعریف شده است.

نوشته می‌تواند بر روی کاغذ، پارچه، چوب، سنگ و … باشد و صرفاً باید قابلیت استناد داشته باشد تا سند محسوب شود.

در هر حال یک نوشته زمانی می‌تواند در قالب سند قرار گیرد که دارای امضا یا  اثر انگشت و یا مهر شخصی باشد که سند به وی انتساب داده می‌شود.

پس الزامی وجود ندارد که سند حتما مهر شود.

انواع سند: (قول نامه درستی یک سند عادی محسوب می شود )

گرچه اسناد متنوع می‌باشند و می‌توان از جهات مختلف به دسته‌های زیادی تقسیم نمود  در این مطلب اسناد را از لحاظ اسناد رسمی و اسناد عادی بررسی می کنیم.

• اسناد رسمی:

بر طبق ماده 1287 قانون مدنی اسنادی که در اداره ثبت اسناد و املاک و یا دفاتر اسناد رسمی یا در نزد سایر ماموران رسمی، در حدود صلاحیت آنها و بر طبق مقررات قانونی تنظیم شده باشند رسمی محسوب می‌شوند.

• اسناد عادی:

بر طبق ماده 1293 قانون مدنی هرگاه سند به وسیله یکی از مامورین رسمی تنظیم اسناد تهیه شده لیکن مامور صلاحیت تنظیم آن سند را نداشته و یا رعایت ترتیبات مقرره قانونی را در تنظیم سند نکرده باشد، سند مزبور در صورتی که دارای امضا یا مهر طرف باشد عادی است.

در ماده 1289 قانون مدنی نیز ذکر شده است غیر از اسناد مذکوره در ماده 1287 (اسناد رسمی) سایر اسناد عادی هستند. که قولنامه های عادی جز اسناد عادی می باشند.

در این مقاله صرفاً اسناد عادی و میزان اعتبار آنها بررسی می‌شود. جهت مطالعه بیشتر می توانید به مقاله سند به عنوان یکی از ادله اثبات دعوا مراجعه فرمایید.

شرایط اعتبار سند عادی چیست؟

یک نوشته زمانی یک سند عادی محسوب می‌شود که پس از تنظیم توسط شخصی که سند به او نسبت داده می‌شود امضا شود.

امضا در مفهوم حقوقی هرگونه علامت انحصاری شخصی است که زیر نوشته ترسیم یا گذاشته شده و دلالت بر هویت امضا کننده و تایید متن نوشته توسط او را بنماید.

بنابراین می‌تواند به وسیله امضا، اثر انگشت و یا مهر باشد. بر طبق ماده 6 قانون تجارت الکترونیک، امضای الکترونیکی نیز معتبر بوده و قابلیت استناد دارد.

اگر متنی به وسیله شخصی نوشته شود و امضا نشود از نظر قانون سند نمی باشد و اعتباری ندارد.

انواع اسناد عادی:

با توجه به ویژگی‌های اسناد عادی، دارای تنوع زیادی هستند. این اسناد نه تنها قابل شمارش نیستند بلکه نمی‌توان دسته بندی جامعی نیز از آنها ارائه کرد ولیکن در ذیل برخی از مهمترین اسناد عادی را می‌آوریم:

• اسناد تجاری:

کلیه اسناد تجاری مانند چک، سفته، برات، بارنامه، قبض انبار و … که بین تجار رد و بدل می‌شود اسناد عادی محسوب می‌شوند.

• مبایعه نامه با کد رهگیری:

برخلاف آنچه برخی از مشاورین املاک به اشخاص اعلام می‌کنند، کلیه مبایعه‌نامه‌هایی که توسط مشاورین املاک تنظیم می‌شوند سند عادی محسوب می‌شود. این قراردادها از نظر قانون و دادگاه اعتبار بیشتری نسبت به یک قولنامه عادی ندارد. اعتبار اسن قراردادها به اندازه اعتبار قولنامه دستی است.

• اسناد عادی گواهی امضا شده:

اینگونه اسناد که توسط دفاتر اسناد رسمی تنظیم می‌شوند وصف عادی بودن خود را از دست نمی‌دهند و به سند رسمی تبدیل نمی‌شوند. صرفاً انتساب امضا به شخص امضا کننده، توسط سر دفتر گواهی می‌شود.

• سند عادی در حکم سند لازم الاجرا:

برخی از سند ها ، اگر چه قانونا یک سند عادی هستند ولی قانون آنها را در حکم سند لازم الجرا می داند. یعنی دارای امتیازاتی هستند.

برای اجرای اسناد لازم الاجرا طبق قانونین نیاز به مراجعه به دادگاه و اخذ رای نیست و با مراجعه به اداره اجرای ثبت می‌توان تقاضای اجرای آن را نمود. ولیکن این ویژگی آنها را از قالب اسناد عادی جدا نمی‌نماید. مانند چک.

اسناد عادی در حکم اسناد رسمی:

اسناد عادی صرفاً در دو مورد اعتبار آنها هم اعتبار اسناد رسمی است و در محاکم و دادگاهها نیز شرایط اسناد رسمی را دارند.

• در صورتی که شخصی که یک سند عادی علیه او در دادگاه ارائه شده است صدور آن را از طرف شخصی که سند به او منتسب شده است قبول نماید.

مانند اینکه یک سند عادی علیه یک شخص در دادگاه ارائه شده باشد و آن شخص قبول کند که آن سند را خود او امضا کرده و مورد تایید وی می‌باشد.

• هرگاه در دادگاه ثابت شود که سندی که یکی از طرفین امضای خود و یا دیگری را در آن تکذیب کرده است، توسط همان شخص امضا یا مهر شده است.

مانند اینکه یک سند عادی در دادگاه علیه یک شخص ارائه شود و آن شخص اعلام کند او سند را امضا نکرده است. در این صورت با ایراد انکار و درخواست طرف مقابل کارشناس رسمی دادگستری تعیین می‌شود تا اصالت سند را بررسی کند.

اگر کارشناس رسمی اعلام کند که سند توسط انکار کننده امضا شده است، آن سند در حکم سند رسمی محسوب می‌شود.

حدود اعتبار اسناد عادی در نقل و انتقال املاک چقدر است؟

با توجه به قوانین ثبتی خصوصاً مواد 22 و 46 و 47 و 48 قانون ثبت ، برای انتقال املاکی که سابقه ثبتی دارند صرفاً باید با تنظیم سند رسمی این انتقال انجام شود و انتقال با اسناد عادی فاقد وجاهت قانونی بوده و تمامی ادارات و محاکم شخصی را که سند رسمی به نام او وجود دارد را مالک می‌شناسند.

بر طبق این مواد انتقال املاک با اسناد عادی غیر معتبر بوده و توسط دادگاهها نیز به رسمیت شناخته نمی‌شد.

شورای نگهبان در سال 92 ماده 22 قانون ثبت را که بر اساس آن صرفاً شخصی که سند رسمی به نام وی است را مالک تلقی می‌نمود را خلاف شرع دانسته و انتقال بر اساس اسناد عادی را بر اساس مواد 1285 و 1291 قانون مدنی صحیح تلقی نمود.

با این توضیح که در حال حاضر اگر انتقال با سند عادی نیز صورت گرفته باشد دادگاهها می‌بایست به آن توجه نموده و در صورت احراز صحت آن، حکم به تنظیم سند رسمی صادر نمایند.

تا قبل از این نظر شورای نگهبان، کلیه نقل انتقالات املاک که سابقه ثبتی دارند صرفاً می‌بایست با سند رسمی صورت می‌گرفت و دادگاهها انتقال با سند عادی را نمی‌پذیرفتند.

مقایسه حدود اعتبار و قابلیت استناد اسناد عادی و اسناد رسمی:

• اعتبار سند نسبت به امضا کنندگان آن:

مندرجات هر سندی علیه امضا کنندگان آن سند معتبر بوده و از این نظر هیچگونه تفاوتی بین سند عادی و رسمی وجود ندارد.

امضا کنندگان اسناد در قبال سند امضا شده متعهد بوده و مکلفند آثار حقوقی سند مزبور را تحمل نمایند.

• عدم نیاز به سپردن خسارت احتمالی برای تامین خواسته در دعاوی مستند به سند رسمی:

در صورتی که خواهان دعوای خود را به استناد سند رسمی مطرح کرده باشد بر طبق ماده 108 قانون آیین دادرسی مدنی برای صدور و اجرای قرار تامین خواسته نیازی به تودیع خسارت احتمالی نیست.

این مقرره به جهت اعتباری است که اسناد رسمی در مقابل اسناد عادی دارند.

• لازم الاجرا بودن اسناد رسمی:

در خصوص برخی از اسناد رسمی برای مطالبه آن ، نیازی به مراجعه به دادگاه و اخذ حکم برای اجرا نیست.

برای اینگونه اسناد می‌توان به اداره اجرای اسناد رسمی مراجعه و در آنجا صدور اجراییه بدون رای دادگاه را درخواست نمود. مانند مهریه، اجراییه تخلیه برای اجاره نامه‌های رسمی و…

• باطل بودن رای داور زمانی که مغایر با سند رسمی باشد:

بر طبق بند 5 ماده 489 قانون آیین دادرسی مدنی، داور نمی‌تواند اسناد رسمی را نادیده گرفته و بر خلاف آنها رای صادر کند.

این امر نیز به جهت اعتبار اسناد رسمی است که اسناد عادی فاقد این مزیت می‌باشند. جهت مطالعه بیشتر می توانید به مقاله داوری مراجعه فرمایید.

• در خصوص اسناد رسمی ایراد انکار و تردید پذیرفته نمی‌شود:

امضا و اثر انگشت و مهر شخصی که اسناد رسمی را امضا نموده توسط دفتر اسناد رسمی و یا مامورین ذی صلاح گواهی می‌شود و لذا شخص نمی‌تواند امضای خود و یا سایرین را انکار نماید.

ولیکن در اسناد عادی امکان انکار و تردید امضائات وجود دارد.

 “سوالات متداول در خصوص اعتبار قولنامه عادی “

1- اعتبار قولنامه دستی بدون شاهد چگونه است؟

اعتبار قول نامه دستی شما تابع امضا شهود نیست.

بدون امضای شاهد نیز قرارداد عادی شما اعتبار دارد. ولی وجود شهود در صورت بروز اختلاف در آینده می تواند به شما کمک کند. بدون وجود شهود نیز، قرارداد معتبر است.

2- اعتبار قولنامه عادی بدون اثر انگشت چقدر است؟

قولنامه عادی بدون اثر انگشت نیز معتبر است. آنچه در قرارداد ها الزامی است امضا است و اثر انگشت نزدن در زیر قرارداد از اعتبار آن نمی کاهد. افرادی که سواد خواندن و نوشتن ندارند، به جای امضا می توانند امضا کنند.

3- اعتبار قولنامه دستی بعد از فوت فروشنده چه میزان است؟

در صورت فوت فروشنده و خریدار قراداد عادی همچنان معتبر است. با فوت وکالت باطل میشود ولی مبایعه نامه و قرارداد ها همچنان معتبر است.

در صورت فوت فروشنده، خریدار می تواند دادخواستی مبنی بر الزام به تنظیم سند رسمی به طرفیت ورثه مطرح نماید.

4- اعتبار قولنامه بنگاهی در دادگاه چقدر است؟

قولنامه هایی که در بنگاه های املاک تنظیم میشود یک قرارداد عادی است و مانند سایر قرارداد های عادی در صورتی که به درستی تنظیم شده باشد معتبر است و در دادگاه می تواند به آن استناد کرد.

5- ابطال سند رسمی با قول نامه عادی ممکن است؟

بله  در صورتی که برای ملکی که سند رسمی دارد، قرارداد عادی تنظیم شود معتبر است و حتی می تواند سند رسمی را باطل کند.

6- اعتبار قولنامه دستی خانه چقدر است؟

اگر ملکی با قرارداد عادی خرید و فروش شده است، یعنی خریدار و فروشنده برروی کاغذی ملکی را خریداری کرده باشند.

در صورتی که قرارداد کامل باشد ، مثل اینکه قیمت و مشخصات خانه قید شده باشد و امضا داشته باشد از نظر دادگاه معتبر است.

7_ اعتبار قولنامه ماشین ، خودرو  و موتور چقدر است؟

ماشین و یا موتور هم در صورتی که قرارداد به درستی تنظیم شده باشد معتبر است.

جهت مشاوره و  تنظیم قرارداد با وکیل حقوقی با ما در ارتباط باشید. 22350512

 سوال جزئی در خصوص مقاله اعتبار قولنامه دستی دارید ؟ کافیست در بخش نظرات سوال خود را در خصوص اعتبارات قولنامه بپرسید