تنوع موضوعات حقوقی و حجم بالای پرونده ها اینگونه ایجاب می کند که مراجع قضایی از یکدیگر تفکیک شوند.

این تفکیک از جهات مختلفی صورت می گیرد؛ از نظر موضوع پرونده، نوع دادگاه، صنف و درجه آن. به این ترتیب هر دادگاه به موضوع مشخصی رسیدگی می نماید.

در رابطه با مهریه هم نمی توان آن را از هر دادگاهی مطالبه کرد.

بنابراین باید دادگاه صالح مهریه را بشناسیم و از ابتدا دعوا را در مرجعی که از نظر قانونی صلاحیت رسیدگی دارد طرح نماییم. با گروه وکلای آسا همراه باشید. 

دادگاه صالح به چه معناست؟

صلاحیت به معنای شایستگی است. در مسائل حقوقی زمانی که صحبت از صلاحیت دادگاه می شود، منظور شایستگی دادگاه برای رسیدگی به یک پرونده است.

در واقع دادگاه صالح، دادگاهی است که به موجب قانون مامور رسیدگی به یک موضوع می باشد و می تواند نسبت به آن مورد رسیدگی نموده و رای صادر نماید.

صلاحیت دادگاه ها از دو جنبه باید بررسی شود: اول صلاحیت ذاتی دادگاه و دوم صلاحیت محلی آن که در ذیل این دو نوع صلاحیت را بررسی می نماییم.

با توجه به کثرت دادگاه ها در ایران، می خواهیم بدانیم کدام دادگاه به موضوع مهریه رسیدگی می کند؟

انواع صلاحیت رسیدگی:

طبق قانون آیین دادرسی مدنی صلاحیت رسیدگی محاکم بر دو نوع است:

• صلاحیت ذاتی برای رسیدگی به مهریه :

 منظور از صلاحیت ذاتی، توانایی و تکلیف مراجع قضایی به رسیدگی و صدور رای با توجه به صنف مرجع، نوع و درجه آن است.

در این تقسیم بندی دادگاه های حقوقی و کیفری از یک دیگر جدا شده ند. دادگاه خانواده یکی از انواع دادگاه های حقوقی است که مجتمع قضایی هایی خاصی ، یا بعضا شعبه های خاصی به آنها رسیدگی می کنند.

• صلاحیت محلی:

منظور این است که دادگاهی که به لحاظ ذات صلاحیت دارد با توجه به قواعد قانونی مرتبط، از نظر محلی هم صلاحیت رسیدگی به موضوع را داشته باشد.

در امور حقوقی صلاحیت محلی با توجه به مواد 11 به بعد قانون آیین دادرسی مدنی تعیین می شود.

اهمیت صلاحیت:

اهمیت موضوع صلاحیت از این جهت است که رآیی که از مرجع غیر صالح صادر می شود ممکن است در مرحله ی تجدیدنظر یا فرجام خواهی نقض شود.

همچنین اگر دادگاه خود تشخیص دهد که برای رسیدگی به موضوع صلاحیت ندارد، قرار عدم صلاحیت صادر می کند و پرونده را به مرجع صالح ارسال می کند. همین امر می تواند موجب اتلاف وقت شما شود.

صلاحیت محلی دادگاه خانواده:

قواعد صلاحیت محلی در امور خانواده همان است که در قانون آیین دادرسی مدنی بیان شده است.

یعنی اصل بر صلاحیت دادگاه محل اقامت خوانده (مرد) است. اگر خوانده در ایران اقامتگاه نداشته باشد ولی محل سکونت موقت داشته باشد، دعوا باید در دادگاه محل سکونت خوانده اقامه شود.

اگر خوانده اقامتگاه و محل سکونت موقت در ایران نداشته باشد ولی در ایران مال غیر منقول داشته باشد، دعوا باید در دادگاه محل وقوع مال غیر منقول اقامه شود.

اگر خوانده مال غیر منقول هم نداشت دعوا باید در محل اقامت خواهان طرح شود.

دادگاه صالح برای مطالبه مهریه کجاست؟

مهریه از جمله موضوعاتی است که رسیدگی به آن از نظر ذاتی در صلاحیت دادگاه خانواده قرار گرفته است.

از نظر محلی در مورد مهریه هایی که از نوع مال منقول هستند، مانند سکه، طلا، وجه نقد و … دادگاه صالح با توجه به ماده 13 قانون آیین دادرسی مدنی تعیین می شود.

به این ترتیب که زن به عنوان خواهان دعوای مطالبه مهریه، می تواند به دادگاه خانواده محل اقامت خوانده، یعنی شوهر، یا دادگاه محل وقوع عقد ازدواج، یا دادگاه محلی که مهریه باید در آنجا پرداخت می شده مراجعه نماید.

اگر زن و شوهر در حوزه هایی قضایی متفاوتی اقامت داشته باشد، مثلا زن مقیم تهران و مرد مقیم اصفهان باشد، زن می تواند به دادگاه خانواده محل اقامت خود مراجعه نماید. 

دادگاه صالح برای مطالبه مهریه غیر منقول کجاست؟

اگر مهریه زن مال غیر منقول مثلا یک زمین یا خانه باشد، زن باید به دادگاه خانواده محلی مراجعه کند که مال غیر منقول در حوزه ی آن قرار گرفته است.

یعنی اگر مهریه ی زن زمینی واقع در شیراز می باشد، زن باید به دادگاه خانواده شیراز مراجعه نموده و نسبت به مهریه خود اقدام نماید. 

دادگاه صالح جهت مطالبه مهریه زن در خارج از کشور کدام است؟

اگر یکی از زوجین مقیم خارج از کشور باشد، دادگاه محل اقامت طرفی که در ایران اقامت دارد برای رسیدگی صالح است.

اگر زوجین مقیم خارج از کشور باشند ولی یکی از آنها در ایران محل سکونت موقت داشته باشد، دادگاه خانواده محل سکونت فرد ساکن در ایران صالح است.

اگر هر دو در ایران سکونت موقت داشته باشند، دادگاه محل سکونت موقت زن اولویت داشته و برای رسیدگی صالح است.

اگر هیچ یک از زوجین در ایران سکونت نداشته باشند، دادگاه خانواده تهران صلاحیت رسیدگی را دارد.

البته در این صورت زوجین می توانند بر صلاحیت دادگاه خانواده شهر دیگر نیز توافق کنند.

اگر زن از طریق دادگاه های خارج از ایران برای مهریه خود اقدام نماید، این حکم در ایران اجرا نمی شود. مگر اینکه زن به دادگاه صلاحیتدار در ایران مراجعه کرده و تنفیذ حکمی که دادگاه خارجی صادر نموده تقاضا نماید.

شورای حل اختلاف برای مهریه صلاحیت دارد؟

اگر مهریه زن کمتر از 20 میلیون تومان باشد، از نظر ذاتی شورای حل اختلاف برای رسیدگی صلاحیت دارد.

صلاحیت شورای حل اختلاف از نظر محلی، تابع همان قواعدی است که در مورد دادگاه خانواده وجود دارد. توجه داشته باشید اگر مهری مال غیر منقول باشد، امکان طرح دوای مطالبه ی مهریه در شورای حل اختلاف وجود ندارد.

برای مطالبه مهریه اول کجا باید بروم؟

در حال حاضر برای مطالبه مهریه در قدم اول از طریق اداره اجرای ثبت باید اقدام کرد. در صورتی که از طریق این اداره نتوان مالی  توقیف کرد، آنگاه به دادگاه مراجعه می شود.

مطالعه بیشتر مطالبه مهریه

جهت مشاوره با وکیل خانواده با ما در ارتباط باشید. 22350512