مهریه یک حق مالی بسیار مهم برای زنان است. برای همین برای بسیاری از آنان این سوال وجود دارد که آیا در صورت فوت شوهر، می توانند این حق خود را دریافت کنند یا خیر؟ در این مطلب می خواهیم به بررسی مطالبه مهریه بعد فوت شوهر ( زوج ) بپردازیم. با گروه وکلای آسا همراه باشید.
حق و حقوق زن بعد از مرگ شوهر چیست؟
بهترین وکیل خانم در تهران اذعان می دارد که ابتدا قبل از ورود به بحث مطالبه مهریه بعد فوت شوهر بهتر است حق و حقوق زن را مرور کنیم. حقوق مالی زن پس از فوت شوهر شامل چه مواردی است؟ این موارد از قرار ذیل اند:
- ارث: پس از فوت شوهر، زن هم به عنوان یکی از ورثه از ترکه ی شوهر ارث می برد. میزان سهم زن از ارث شوهر تابع این است که شوهر چه ورثه ای دارد. اگر مرد بچه داشته باشد ، سهم الارث زن یک هشتم است. اگر ورثه فرزند نداشته باشد، سهم زن یک چهارم است. مطالبه بیشتر ارث زن و شوهر
- مهریه: مهریه دینی است که بر عهده ی شوهر است و باید آن را به همسر خود بپردازد. با فوت شوهر این بدهی او از بین نمی رود و زن می تواند مهریه خود را مطالبه کند.
- نفقه: یکی از ویژگی های نفقه ی زوجه این است که برای زن امکان مطالبه ی نفقه ی گذشته هم وجود دارد. به همین جهت اگر مرد بدهی از بابت نفقه به زن داشته باشد، حتی پس از فوت شوهر، زن می تواند آن را مطالبه نماید.
- اجرت المثل ایام زناشویی: زن حتی پس از فوت شوهر می تواند می تواند اجرت کارهایی را که شرعا بر عهده ی او نبوده، اما زن به درخواست شوهر آنها را انجام داده مطالبه نماید. میزان دقیق اجرت المثل از طریق دادگاه تعیین می شود.
- مستمری: پس از فوت شوهر، زن می تواند از مستمری او استفاده نماید.
در ادامه مطالبه مهریه در این شرایط را از زوایای دیگر نیز بررسی می کنیم.
جهت مشاوره با گروه حقوقی و کیفری آسا کلیک کنید: 02122350512 و 09124357415
مطالبه مهریه بعد فوت شوهر
پیش از این مطلب جامعی در خصوص مهریه و نحوه ی مطالبه ی آن را تنظیم کرده ایم که با مطالعه آن می توانید به اطلاعاتی کاربردی در باب مهریه دست یابید. همان طور که ابتدای بحث هم اشاره کردم، برای بسیاری این سوال وجود دارد که آیا پس از فوت شوهر زن می تواند مهریه خود را مطالبه کند؟ پاسخ این سوال مثبت است. در واقع در مورد مطالبه مهریه بعد فوت شوهر باید بدانید که قبل محاسبه ی سهم الارث ورثه و تقسیم ترکه، ابتدا باید دیون متوفی پرداخت شود. این پرداخت به ترتیب زیر می باشد:
- هزینه ی کفن میت. متاسفانه قانونگذار در مورد هزینه ی تهیه قبر و برگزاری مراسم سکوت کرده است. در حالی که بهتر است هزینه ی این اعمال نیز از محل ترکه متوفی تامین شود.
- حقوقی که به عین اموال متوفی تعلق گرفته است. مثلا اگر یکی از اموال میت وثیقه ی طلب طلبکاری باشد، باید در مورد آن تعیین تکلیف شود.
- دیون و واجبات مالی متوفی. اگر متوفی مالی به کسی بدهکار است باید پرداخت شود. که مطالبه مهریه بعد فوت شوهر در این دسته قرار دارد.
- عمل به وصیت متوفی. همان طور که گفتیم وصیت متوفی تا یک سوم اموال او صحیح است و نسبت به مازاد آن اجازه ی وراث نیاز است.
مهریه نیز بدهی شوهر به همسر خود می باشد. یعنی زن از این بابت طلبکار شوهر است. تا زمانی که این دین پرداخت نشود یا به طریق دیگری این تعهد از عهده ی شوهر ساقط نشود، پرداخت مهریه همچنان بر گردن شوهر است. به این ترتیب مرگ باعث از بین رفتن بدهی و برائت ذمه ی شوهر نیست و زن مجاز به مطالبه مهریه بعد از فوت شوهر می باشد.
مطالبه مهریه بعد فوت شوهر از ورثه
طبق آنچه تا بدین جا گفتیم، اگر مرد مالی از خود به جای گذاشته باشد ، زن می تواند از اموال باقی مانده ، طلب مهریه کند. اما مطالبه مهریه بعد فوت شوهر از چه کسی به عمل می آید؟ برای آن که زن بتواند مهریه خود را پس از فوت شوهر مطالبه نماید، باید دادخواستی به طرفیت ورثه ی شوهر متوفی خود بدهد. یا اگر از طریق اداره اجرای ثبت می خواهد کار را انجام دهد، در آن اداره باید اموال همسر را معرفی کند. ورثه متوفی برای مطالبه مهریه بعد فوت شوهر در سه طبقه تقسیم می شوند:
- اول: پدر و مادر، فرزند، نوه، نتیجه و …
- دوم: پدر بزرگ و مادر بزرگ، برادر و خواهر متوفی و خواهر زاده ها و برادر زاده ها
- سوم: عموها، عمه ها، دایی ها و خاله های متوفی و فرزندان آنها
چگونگی ارث بری افراد در طبقات را می توانید در مطلبارث مطالعه کنید.
راه های مطالبه مهریه بعد فوت شوهر
زن برای مطالبه ی مهریه بعد فوت شوهر از دو روش می تواند اقدام کند. این دو روش عبارت اند از:
- مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت: در این روش زن ابتدا باید از طریق دفتر خانه ی ازدواجی که ازدواج او در آنجا ثبت شده تقاضای صدور اجرائیه کند. سپس با مراجعه به اداره ی اجرای ثبت به میزان مهریه خود از اموال شوهر توقیف نماید و از این طریق به مهریه خود برسد.
- مطالبه مهریه از طریق دادگاه: زن باید دادخواستی به خواسته ی مطالبه ی مهریه به طرفیت ورثه ی شوهر تقدیم دادگاه خانواده نماید. ممکن است زن نتواند هزینه ی دادرسی را بپردازد. در این صورت می تواند با اثبات اعسار از هزینه دادرسی، به طور موقت از پرداخت معاف شود. دادگاه پس از رسیدگی حکم به پرداخت مهریه زن از ترکه ی شوهر می دهد. نکته ی مهم این است که ورثه تنها در حدود سهم الارث خود مسئول پرداخت مهریه هستند و نمی توان ورثه را به پرداخت مهریه از اموال خودشان کرد.
به منظور دسترسی فوری به وکیل متخصص کلیک کنید: سرور ثانی نژاد وکیل پایه یک دادگستری
محاسبه مهریه برای مطالبه بعد فوت شوهر
برای مطالبه مهریه بعد فوت شوهر ، این مهریه به چه صورت و بر طبق چه اساسی محاسبه می شود؟ در پاسخ به این سوال پر تکرار باید بگوییم که اگر مهریه زن از نوع سکه و طلا باشد به نرخ روز به زن پرداخت می شود. اما مهریه های ریالی باید به نرخ روز ریالی تبدیل شوند. بنابراین شاخص تورم سال فوت شوهر بر شاخص سال وقوع عقد ازدواج تقسیم می گردد. سپس عدد به دست آمده در مبلغ مهریه زن ضرب شده و حاصل همان مهریه قابل وصول است. در موارد فوت شوهر تاریخ مطالبه مهریه اهمیتی ندارد.
مثلا زن و مردی سال 1360 ازدواج کرده اند و مهریه خانم 100 هزار تومان است. اگر آقا سال 1395 فوت کرده باشد، شاخص سال 1395 را بر شاخص سال 1360 تقسیم می کنیم. عدد به دست آمده را در 100 هزار تومان ضرب می کنیم.
مطالبه مهریه بعد فوت شوهر از پدرشوهر
اگر شوهر توان مالی پرداخت مهریه را نداشته باشد یا فوت کند، پدر شوهر باید مهریه را بپردازد؟ مطالبه مهریه بعد فوت شوهر از پدر شوره ممکن است؟
اصولا خیر. هر کس خود مسئول دیون و تعهداتی است که بر عهده دارد. پس پدر شوهر مجبور به پرداخت دین پسر خود نیست حتی اگر بسیار ثروتمند باشد. البته در صورت زیر پدر شوهر مسئول پرداخت مهریه ی عروس خود است:
- پدر شوهر ضمن عقد ازدواج، در سند ازدواج یا در قرارداد جداگانه ای پرداخت مهریه را تقبل کرده باشد.
- پدر شوهر ضمن عقد ازدواج، در سند ازدواج یا در قرارداد جداگانه ای، پرداخت مهریه را از جانب پسر خود ضمانت کرده باشد.
پس تعهد لفظی برای مسئول دانستن پدر شوهر به پرداخت مهریه معتبر نیست.
برای مطالعه ی بیشتر کلیک کنید: مطالبه ی مهریه از پدر شوهر
تفاوت مطالبه مهریه بعد از فوت شوهر با اجرت المثل
از جمله حقوق مالی زن اجرت المثل است. در قسمت های قبلی راه های مطالبه مهریه بعد فوت شوهر را بررسی کردیم حال به بررسی اجرت المثل و راه مطالبه آن بعد از فوت هشوهر می پردازیم. مطابق قانون مدنی، زن می تواند اجرت کارهایی را که در در منزل شوهر انجام داده است مطالبه نماید، مشروط بر اینکه:
- کارها را به درخواست شوهر انجام داده باشد.
- به انجام آن کارها در عرف مزد تعلق بگیرد.
- زن قصد انجام رایگان آن امور را نداشته باشد.
پس از فوت شوهر هم امکان مطالبه ی اجرت المثل ایام زناشویی وجود دارد و زن در این مورد هم باید به دادگاه خانواده مراجعه کند.
مطالبه مهریه پس از فوت زوجه چگونه است؟
حال که با موضوع مطالبه مهریه بعد فوت شوهر یا زوج آشنا شدیم، حال به عنوان سخن پایانی به بررسی وضعیت مهریه بعد فوت زوجه می پردازیم. پس از فوت زن ورثه ی او جانشین او خواهند شد و می تواند به جای او مهریه وی را مطالبه کنند. به این ترتیب ورثه می توانند دادخواستی به طرفیت شوهر تنظیم و تقدیم نمایند و مهریه زن را مطالبه کنند. این مهریه هم جزو اموال زن است و به نسبت سهم الارث هر یک از ورثه به آنها ارث می رسد. نکته ی مهم این است که خود شوهر نیز جزو ورثه است و از این مهریه سهم دارد.
در این بین جالب است بدانید که اموال زن نیز پس از فوت او به ورثه ی وی ارث می رسد. این اموال شامل طلبی که زن از دیگران دارد هم می شود. پس طلب و بدهی متوفی هم به ورثه ی او ارث می رسد. در واقع ورثه جانشین زن برای مطالبه ی طلب هستند. در صورت فوت زن ، مهریه او به ورثه اش منتقل می شود و ورثه زن می توانند مهریه او را مطالبه نمایند.
دیدگاهتان را بنویسید