مهم‌ترین رابطه حقوقی بین پزشک و بیمار، این است که پزشک در قبال معالجه بیمار از همه ظرفیت‌ها کمک بگیرد تا از روند درمان نتیجه مطلوب حاصل شود. ولی بعضا پزشکان در حین معالجه مرتکب جرایم پزشکی و یا تخلفات پزشکی می شوند.
با این وجود گاهی پزشک آنگونه که شایسته است عمل نمی‌کند و از این رو مسأله خطا یا تخلف، قصور و تقصیر پزشک مطرح می‌شود، که حسب مورد چه ناشی از جراحی‌های مختلف باشد،چه ناشی از غیر جراحی مانند استفاده از لیزر، پیامد و عواقب حقوقی آن برای پزشک متفاوت است، زیرا پزشکان هم به موجب مقررات حقوقی و جزایی و هم به موجب مقررات صنفی، مسئول تخلفات خود هستند.
با گروه وکلای آسا همراه باشید.
تفاوت بین تخلفات و جرایم پزشکی
تخلفات پزشکی، مواردی مانند سهل انگاری در انجام وظیفه و یا افشای اسرار هستند که پزشک بر خلاف قوانین و مقررات وضع شده صنفی رفتار می کند.
رسیدگی به تخلفات پزشکی در صلاحیت دادسرای انتظامی پزشکی است.
جرایم پزشکی، مواردی هستند که در قانون مجازات اسلامی قانونگذار برای آن جرم و مجازات در نظر گرفته است؛ ولی شخصی که مرتکب آن می شود پزشک و یا جزء تیم پزشکی است.
رسیدگی به جرایم پزشکی در حیطه صلاحیت محاکم عمومی دادگستری است.
البته رسیدگی به تخلفات پزشکی توسط هیأت های بدوی انتظامی، مانع رسیدگی توسط محاکم قضایی نمی شود،چون ممکن است پزشک اقدام به عملی نماید که واجد وصف مجرمانه باشد و چون چنین امری بالتبع تخلف نیز محسوب می شود، محاکم دادگستری و هیأت های بدوی انتظامی هر کدام می توانند جداگانه به موضوع رسیدگی کنند.
در هر صورت در اکثر موارد می توان هم به سازمان نظام پزشکی و هم به محاکم دادگستری به شکل همزمان مراجعه کرد و هیچ یک مانعی برای صلاحیت دیگری محسوب نمی شود.
تخلفات انتظامی پزشکان شامل چه مواردی می باشد؟
تخلفات پزشکی به شرح ذیل می باشد:
- سهل انگاری در انجام وظیفه و عدم رعایت موازین علمی، شرعی و قانونی.
- افشا نمودن اسرار و نوع بیماری.
طبق ماده 648 قانون مجازات اسلامی بیان می دارد: « کلیه کسانی که به مناسبت شغل یا حرفه خود محرم اسرار محسوب می‌شوند، هر گاه در غیر از موارد قانونی، اسرار مردم را افشا کنند به مجازات مقرر در این ماده محکوم خواهند شد»
- انجام اعمال خلاف شئون پزشکی.
مانند: اعتیاد به الکل، مواد مخدر، فساد اخلاقی، کلاهبرداری، عضویت در شرکت‌های هرمی، تبانی با برخی موسسات همانند سرویس‌های آمبولانس خصوصی یا دولتی حمل بیمار و غیره
- جذب بیمار از طریق تبلیغات گمراه کننده.
اگر پزشکی برای جذب بیمار تبلیغات گمراه کننده انجام دهد، این موضوع تخلف محسوب می شود. از جمله تبلیغاتی برای بلند کردن قد افراد بالغ.
جرایم پزشکی چیست؟
قانون مجازات اسلامی به جرایم پزشکان پرداخته است.
طبق ماده 495 قانون مجازات اسلامی: « هرگاه پزشک در معالجاتی که انجام می‌دهد، موجب تلف یا صدمه بدنی گردد، ضامن دیه است. مگر آنکه:
- عمل او مطابق مقررات پزشکی و موازین فنی باشد.
- یا اینکه قبل از معالجه برائت گرفته باشد.
- و مرتکب تقصیری هم نشود.
- و چنانچه اخذ برائت از مریض به دلیل نابالغ یا مجنون بودن او، معتبر نباشد.
- و یا تحصیل برائت از او به دلیل بیهوشی و مانند آن ممکن نگردد.
- برائت از ولی مریض تحصیل می‌شود.
- در صورت عدم قصور پزشک در علم و عمل، برای وی ضمان وجود ندارد، هر چند برائت اخذ نکرده باشد.
– مطابق ماده 497 قانون مجازات اسلامی: « در موارد ضروری که تحصیل برائت ممکن نباشد و پزشک برای نجات مریض، طبق مقررات اقدام به معالجه کند، کسی ضامن تلف یا صدمات وارده نیست».
چنانچه تخلف پزشكان و كادر پزشكي متضمن يكي از عناوين مجرمانه باشد، مانند قتل يا ضرب و جرح و نقص عضو، اعم از عمدي يا غيرعمدي، مانند: سقط جنين. با ارتکاب آن برابر مجازات هاي مندرج در قوانين جزايي به خصوص قانون مجازات اسلامي برخورد خواهد شد. كه حسب مورد مجازات هايي مانند حبس، جزاي نقدي، پرداخت ديه و حتي محروميت از اشتغال به حرفه طبابت را در بر خواهد داشت.
دادسرای جرائم پزشکی
مرجع تشخیص جرم و تعيين مجازات آن بر عهده مراجع قضایي اعم از دادسرا و دادگاه هاي كيفري است. البته در اين مورد هم به لحاظ تخصصي بودن موضوع، از نظریات كارشناسي سازمان پزشكي قانوني و سازمان نظام پزشكي استفاده مي شود.
ولي تعيين تقصير و يا قصور كادر پزشكي و يا بي گناهي آنان در نهايت بر عهده قاضي صادر كننده رأي است.
شهر تهران دادسراهای مختلفی دارد که بعضی از آنها به امور ویژه اختصاص یافته اند. از آن جمله دادسرای ویژه رسیدگی به جرایم پزشکی است که مردم می‌توانند برای رسیدگی به مشکلات و پرونده‌های قضایی خود در رابطه با قصور و تخلفات پزشکی در هر سطحی به آنجا مراجعه کنند.
آدرس دادسرای جرایم پزشکی تهران کجاست؟
آدرس دادسرای جرایم پزشکی تهران:
سید خندان – خیابان دبستان- انتهای کوچه آریان محمودی
صلاحیت سازمان تعزیرات حکومتی در پرونده های پزشکی
مهم ترین تخلفات در قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی عبارتند از:
1- ایجاد مؤسسات پزشکی غیر مجاز توسط اشخاص فاقد صلاحیت .
مجازات ها:
- مرتبه اول – تعطیل مؤسسه وضبط کلیه ملزومات مؤسسه بنفع دولت.
- مرتبه دوم – علاوه بر مجازات های مرتبه اول، جریمه نقدی به میزان یک میلیون تا ده میلیون ریال واعلام نام در جراید.
- مرتبه سوم – علاوه بر مجازاتهای مرتبه دوم، زندان ازشش ماه تا یک سال.
2- ایجادمؤسسه پزشکی توسط افراد متخصص بدون پروانه .
مجازات ها:
- مرتبه اول – تعطیل مؤسسه، توبیخ کتبی و درج در پرونده پزشکی.
- مرتبه دوم – علاوه بر مجازاتهای مرتبه اول، جریمه نقدی به میزان یکصد هزار ریال تا یک میلیون ریال.
- مرتبه سوم – علاوه بر مجازاتهای مرتبه اول، جریمه به میزان یک میلیون تا ده میلیون ریال وضبط اموال مؤ سسه بنفع دولت.
3- خودداری بیمارستان‌ها از پذیرش وارائه خدمات اولیه لازم به بیماران اورژانس.
مجازات ها:
- مرتبه اول – جریمه نقدی از یکصد هزار تاپانصد هزار ریال، توبیخ کتبی و درج در پرونده پزشکی.
- مرتبه دوم – جریمه نقدی از پـانصـد هزار تـا یک میلیون ریال، لغو پروانه مسئول فنی مؤسسه، توبیخ کتبی و درج در پرونده پزشکی.
- مرتبه سوم – جریمه نقدی از مبلغ یک میلیون تا پنج میلیون ریال، لغو پروانه مسئول فنی مؤسسه، لغو پروانه تاسیس، توبیخ کتبی و درج در پرونده پزشکی.
4- ایجاد و یا ارائه خدمات مازاد بر احتیاج به منظور سود جویی و یا دخل و تصرف در صورتحساب و دریافت اضافه از نرخهای اعلام شده از ناحیه وزارت بهداشت، درمان و آمـوزش پزشکی.
مجازات ها:
- مرتبه اول – جریمه نقدی به میزان دو برابر اضافه دریافتی از بیماران، توبیخ کتبی و درج در پرونده پزشکی
- مرتبه دوم – جریمه نقدی به میزان پنج برابر اضافه در یافتی از بیماران، لغو پروانه مسؤول فنی، توبیخ کتبی و درج در پرونده پزشکی.
- مرتبه سوم – جریمه نقدی به میزان ده برابر اضافه دریافتی از بیماران، لغو پروانه مسئول فنی، لغو پروانه تاسیس، توبیخ کتبی و درج در پرونده پزشکی
دیدگاهتان را بنویسید