امروزه با توجه به افزایش استفاده از فضای مجازی و نصب اپلیکیشن ها و برنامه هایی نظیر واتساپ، تلگرام ، اینستاگرام و….متاسفانه سوء استفاده از این فضا گسترش یافته است. در پی افزایش استفاده از فضای مجازی، جرائم بسیاری در بستر آن ایجاد شده است که یکی از این جرائم، جرم انتشار تصاویر مستهجن می باشد.
در این مقاله به بررسی جرم انتشار عکس و فیلم مستهجن و مجازات آن با توجه به قانون مجازات اسلامی، قانون جرائم رایانه ای و قانون نحوه مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیت های غیر مجاز می نمایند، خواهیم پرداخت.
فهرست
با گروه وکلای آسا همراه باشید.
محتویات مستهجن چیست؟
محتویات مستهجن به تصویر ، صدا یا متن واقعی یا غیر واقعی اطلاق می شود که بیانگر برهنگی کامل زن یا مرد یا اندام تناسلی یا آمیزش یا عمل جنسی انسان است.
محتویات مبتذل چیست؟
آثار سمعی و بصری مبتذل به آثاری اطلاق می گردد که صحنه ها و صور قبیحه مخالف شریعت و اخلاق اسلامی را تبلیغ و نتیجه گیری کند.
مجازات تکثیر و توزیع آثار مستهجن چیست؟
طبق ماده 3 قانون نحوه مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیت های غیر مجاز می نمایند :
- عوامل اصلی تکثیر و توزیع عمده آثار سمعی و بصری مستهجن در مرتبه اول به:
1- یک تا سه سال حبس
2- ضبط تجهیزات مربوطه
3- یکصد میلیون ۱۰۰۰۰۰۰۰۰ ریال جریمه نقدی
4- محرومیت اجتماعی به مدت هفت سال محکوم می شوند.
در صورت تکرار به:
1- دو تا پنج سال حبس
2- ضبط تجهیزات مربوطه
3- دویست میلیون ۲۰۰۰۰۰۰۰۰ ریال جزای نقدی
4- محرومیت اجتماعی به مدت ده سال محکوم می شوند.
چنانچه عوامل فوق الذکر از مصادیق مفسد فی الارض شناخته شوند، به مجازات آن محکوم می گردند .
- تکثیر و توزیع آثار سمعی و بصری از طریق گوشی تلفن همراه، مشمول قانون جرائم رایانه ای است.
ماده 14 قانون جرائم رایانه ای:
هر کس به وسیله سیستم های رایانه ای یا مخابراتی یا حامل های داده محتویات مستهجن را تولید ،ارسال ،منتشر ،توزیع یا معامله کند یا به قصد انتشار یا تجارت ،تولیدی ان دخیره یا نگهداری کند مجرم است و مجازات خواهد شد.
جرم انتشار محتویات مستهجن در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 در ذیل جرائم علیه عفت و اخلاق عمومی آمده است.
ماده 742 قانون مجازات اسلامی:
طبق قانون مجازات اسلامی ، هرکس به وسیله سامانه های رایانه ای یا مخابراتی یا حامل های داده محتویات مستهجن را منتشر، توزیع یا معامله کند،
یا به قصد تجارت یا افساد تولید یا ذخیره یا نگهداری کند،
به حبس از 91 روز تا 2 سال یا جزای نقدی از 5 میلیون ریال تا 40 میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.
ارتکاب اعمال فوق در خصوص محتویات مبتذل موجب محکومیت به حداقل یکی از مجازات های فوق می شود.
- هرگاه محتویات مستهجن به کمتر از ده نفر ارسال شود، مرتکب به یک میلیون ریال تا 5 میلیون ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد.
- چنانچه مرتکب اعمال مذکور در این ماده را حرفه خود قرار داده باشد یا به طور سازمان یافته مرتکب شود، چنانچه مفسد فی الارض شناخته نشود، به حداکثر هر دو مجازات مقرر در این ماده محکوم خواهد شد.
طبق ماده 743 قانون مجازات اسلامی:
هرکس از طریق سامانه های رایانه ای و مخابراتی یا حامل های داده مرتکب اعمال زیر شود، به ترتیب زیر مجازات خواهد شد:
- چنانچه به منظور دستیابی افراد به محتویات مستهجن،آنها را تحریک، ترغیب، تهدید یا تطمیع کند،یا فریب دهد،یا شیوه دستیابی به آنها را تسهیل نموده،یا آموزش دهد، به حبس از 91 روز تا یک سال یا جزای نقدی از 5 میلیون ریال تا 20 میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.
- ارتکاب این اعمال در خصوص محتویات مبتذل موجب جزای نقدی از 2 میلیون ریال تا 5 میلیون ریال است.
- چنانچه افراد را به ارتکاب جرایم منافی عفت یا استعمال مواد مخدر یا روان گردان یا خودکشی یا انحرافات جنسی یا اعمال خشونت آمیز تحریک یا ترغیب یا تهدید یا دعوت کرده یا فریب دهد یا شیوه ارتکاب یا استعمال آنها را تسهیل کند یا آموزش دهد، به حبس از 91 روز تا یک سال یا جزای نقدی از 5 میلیون ریال تا 20 ریال یا هر دو مجازات محکوم می شود.
-لازم به ذکر است انتشار هرگونه نوشته، طرح، نقاشی، تصاویر فیلم و … که سبب از بین رفتن عفت عمومی جامعه شود، مشمول ماده ۶۴۰ قانون مجازات اسلامی می‌شود و از ۳ ماه تا یک سال حبس یا جزای نقدی از یک میلیون و ۵۰۰ هزار ریال تا ۶ میلیون ریال و ۷۴ ضربه شلاق یا به یک یا ۲ مجازات مذکور محکوم می‌شود.
مجازات تهدید به انتشار تصاویر مستهجن در فضای مجازی چیست؟
مطابق با ماده 699 قانون مجازات اسلامی: «هر گاه کسی دیگری را به هر نحو تهدید به قتل یا ضررهای نفسی یا شرفی یا مالی و یا به افشاء سری نسبت به خود یا بستگان او نماید،
اعم از اینکه به این واسطه تقاضای وجه یا مال یا تقاضای انجام امر یا ترک فعلی را نموده یا ننموده باشد به مجازات شلاق تا (۷۴) ضربه یا زندان از دو‌ماه تا دو سال محکوم خواهد شد.»
پس از آنجایی که تهدید به انتشار تصاویر مبتذل در فضای مجازی، نوعی تهدید به ضرر شرفی و آبرویی و افشای راز فرد مورد تهدید یا بستگان او، محسوب می شود، دارای مجازات است و فرد مرتکب مجرم محسوب می شود.
اگر انتشار تصاویر مستهجن به وسیله شخصیت حقوقی رخ دهد ، آیا شخص حقوقی دارای مسئولیت کیفری می باشد؟
بله شخصیت حقوقی نیز دارای مسئولیت است.
در موارد زیر، چنانچه جرائم رایانه ای به نام شخص حقوقی و در راستای منافع آن ارتکاب یابد، شخص حقوقی دارای مسئولیت کیفری خواهد بود:
الف) هرگاه مدیر شخص حقوقی مرتکب جرم رایانه ای شود.
ب) هرگاه مدیر شخص حقوقی دستور ارتکاب جرم رایانه ای را صادر کند و جرم به وقوع بپیوندد.
ج) هرگاه یکی از کارمندان شخص حقوقی با اطلاع مدیر یا در اثر عدم نظارت وی مرتکب جرم رایانه ای شود.
د) هرگاه تمام یا قسمتی از فعالیت شخص حقوقی به ارتکاب جرم رایانه ای اختصاص یافته باشد.
اشخاص حقوقی با توجه به شرایط و اوضاع و احوال جرم ارتکابی، میزان درآمد و نتایج حاصله از ارتکاب جرم، علاوه بر سه تا شش برابر حداکثر جزای نقدی جرم ارتکابی، به ترتیب ذیل محکوم خواهند شد:
الف) چنانچه حداکثر مجازات حبس آن جرم تا پنج سال حبس باشد، تعطیلی موقت شخص حقوقی از یک تا نه ماه و در صورت تکرار جرم تعطیلی موقت شخص حقوقی از یک تا پنج سال.
ب) چنانچه حداکثر مجازات حبس آن جرم بیش از پنج سال حبس باشد، تعطیلی موقت شخص حقوقی از یک تا سه سال و در صورت تکرار جرم، شخص حقوقی منحل خواهد شد.
جرم انتشار تصاویر مستهجن در کجا رسیدگی می شود؟
در تهران به این جرم ابتدا در دادسرای جرایم رایانه ای ناحیه 31 تهران رسیدگی می شود؛
در صورت صدور کیفرخواست، پرونده به دادگاه کیفری دو ارسال می گردد، سپس در آنجا مورد رسیدگی قرار می گیرد.
مرجع تجدید نظر خواهی از رای صادره هم دادگاه تجدیدنظر استان می باشد.
نمونه رای انتشار تصاویر مستهجن :
آقای ح.ر. با وکالت آقای ح.ب. به اتهام تهیه و انتشار عکس‌های مبتذل و مستهجن و وسیله تهدید قرار دادن آنها برای اخاذی تحت تعقیب قرارگرفته
و به‌موجب دادنامه شماره 300015-1392/01/10 شعبه 136 دادگاه کیفری … و مستنداً به مواد 3 (بند الف) و 5 (بند الف) و 12 قانون نحوه مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیت غیرمجاز می‌نمایند
و ماده 640 قانون مجازات اسلامی به مجازات دو سال حبس و جزای نقدی، سه سال حبس و ده سال محرومیت از حقوق اجتماعی و شلاق و جزای نقدی محکوم گردیده است. رأی صادره به‌موجب دادنامه شماره 1061-1392/07/22 شعبه 20 دادگاه تجدیدنظر استان … ضمن حذف دو سال حبس تعزیری، تأیید و قطعیت یافته است.
وکیل محکومٌ‌علیه ضمن پرداخت هزینه دادرسی و با ارسال لایحه به دیوان عالی کشور و با اعلام اینکه:
قانون نحوه مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری… همان‌طور که از عنوان آن برمی‌آید،
مربوط به فعالیت‌های غیرمجاز سمعی و بصری است و به‌عبارت‌دیگر شامل کسانی است که در زمینه تولید و تکثیر نوارهای صوتی و تصویر فعالیت می‌کنند
و سپس آن را وسیله تهدید قرار می‌دهند و برابر ماده 640 قانون مجازات اسلامی نگهداری طرح و …. اگر به‌قصد تجارت باشد جرم است و صرف نگهداری جرم نیست.
و اقدام موکل مشمول موارد مورداشاره نیست و مراوده موکل با شاکیه به‌قصد ازدواج بوده
و مبادله پول میان آن دو بیانگر قصد و علّت پرداخت نیست و مستنداً به ماده 272 قانون آئین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور کیفری درخواست اعاده دادرسی نموده است
که پرونده در مورخ 1393/2/14 به این شعبه ارجاع گردیده است که به شرح آتی اظهارنظر و اتخاذ تصمیم می‌نماید:
نظر به اینکه شعبه بیستم دادگاه تجدیدنظر استان …، تهیه صور مستهجن و وسیله تهدید قرار دادن را فعل واحد و دارای عناوین متعدد دانسته و مستنداً به ماده 46 قانون مجازات اسلامی،
مجازات دو سال حبس که مربوط به اتهام تهیه عکس مستهجن بوده را حذف و با این اصلاح دادنامه دادگاه بدوی را تأیید نموده است،
درحالیکه دادگاه بدوی متهم آقای ح.ر. را به استناد بند الف ماده 3 قانون اصلاح نحوه مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیت غیرمجاز می‌نمایند، به دو سال حبس و پرداخت یکصد میلیون ریال جزای نقدی محکوم نموده و دادگاه تجدیدنظر،
علی‌الاصول مکلف بوده که مجازات جزای نقدی را نیز حذف نماید که این اقدام صورت نگرفته است.
بنابراین مورد از مصادیق بند 6 ماده 272 قانون آئین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امورکیفری،
تشخیص و مستنداً به ماده 274قانون مزبور، ضمن تجویز اعاده دادرسی نسبت به این بخش از دادنامه شماره 1061-1392/07/22 شعبه بیستم دادگاه تجدیدنظر استان …، پرونده جهت رسیدگی مجدّد به دادگاه هم‌عرض دادگاه صادرکننده حکم قطعی ارجاع می‌گردد.
شعبه ….. دیوان عالی کشور
جهت مشاوره با وکیل کیفری با ما تماس بگیرید.22350512 و 26766919
دیدگاهتان را بنویسید