نشوز به معنای عدم تمکین است و زنی که از شوهرش اطاعت نمی کد ناشزه نامیده می شود. البته نشوز تنها در مورد زن به کار نمی رود و در مواردی در مورد شوهر هم تحقق می یابد. در این مطلب به بررسی پیرامون مفهوم نشوز و ناشزه بودن می پردازیم.
با گروه وکلای آسا همراه باشید.
بهترین وکیل در تهران اذعان می دارد که برای آن که متوجه مفهوم نشوز شویم، ابتدا باید تمکین را بشناسیم. تمکین به معنای ادای وظایف زناشویی است و تمکین به دو دسته تقسیم می شود:
- تمکین عام: منظور این است که زن وظایف خود را نسبت به شوهر انجام دهد، از او در حدود قانون و عرف اطاعت کند. ریاست شوهر بر خانواده را بپذیرد.
- تمکین خاص: یعنی زن باید رابطه ی جنسی با شوهر را به طور متعارف بپذیرد. فقط در صورت وجود مانع مشروع از برقراری رابطه زناشویی امتناع نماید.
مقام ریاست خانواده برای مرد و وظیفه ی تمکین برای زن ایجاب می کند که هر گاه در امور خانواده و تربیت اولاد و معاشرت ها و … بین زن و شوهر اختلاف نظری ایجاد شد، زن از نظر شوهر پیروی کند مگر اینکه مجوز قانونی برای عدم اطاعت از شوهر وجود داشته باشد.
فهرست
ناشزه بودن یا نشوز
ناشزه بودن در لغت به معنای ارتفاع و بلند شدن است. در اصطلاح حقوقی تمکین نکردن ( عدم تمکین ) نشوز و زنی که از شوهر اطاعت نمی کند ناشزه نامیده می شود. نکته ی مهم آن که نافرمانی زوج و عمل نکردن به وظایف زناشویی از ناحیه شوهر نیز در فقه اسلامی نشوز نامیده شده است. بنابراین نشوز تنها مختص زن نیست و در مورد شوهر هم قابلیت تحقق دارد. البته در حقوق امروز این واژ بیشتر برای نافرمانی زن به کار می رود.
دادخواست الزام به تمکین برای ناشزه بودن (نشوز)
هر گاه زن از انجام وظایف خود خودداری نماید، شوهر می تواند با تقدیم دادخواستی، الزام زن به تمکین را از دادگاه تقاضا نماید. دادگاه پس از بررسی موضوع در صورتی که نشوز زن را احراز کند، حکم به الزام زن به تکین را صادر می نماید. البته این حکم قابلیت اجرایی ندارد. یعنی دادگاه زن را به زور به منزل باز نمی گرداند.
بهترین وکیل خانم در تهران به این مورد اشاره می کند که فایده ی آن این است که مرد از پرداخت نفقه به زن معاف می شود. و همچنین در صورت درخواست طلاق از سوی مرد، مرد موظف به پرداخت نصف اموال خود نیست. در عمل، زنی که در منزل همسر خود سکونت دارد، ناشزه محسوب نمی شود . با به عبارتی این مورد از مصادیق ناشزه بودن نیست. زیرا ظاهر امر بر این است که با همسر خود نزدیکی دارد و در این خصوص دادگاه زن را به پزشکی قانونی نمی فرستد و همینکه زن بگوید من با همسرم زندگی می کنم و با او نزدیکی دارم کفایت می کند. عدم تمکین بیشتر معطوف به موردی است که زن منزل مشترک را ترک کرده است که این امر نشانه ای بر عدم نزدیکی است.
اثبات نشوز و ناشزه بودن زن
در صورتی که مرد دعوای الزام به تمکین را علیه زن مطرح نماید، باید بتواند ادعای خود مبنی بر عدم تمکین زن را اثبات نماید. در این راستا می تواند از دلایلی نظیر شهادت شهود استفاده نماید.
همچنین ممکن است شوهر پیش از طرح دعوا، طی اظهارنامه ای از زن تقاضای تمکین کرده باشد و زن در پاسخ مطالبی را ابراز کرده باشد که نشان دهنده ی عدم تمکین وی باشد.
مثلا مرد در اظهارنامه از زن درخواست بازگشت به منزل داشته باشد و خانم در پاسخ اعلام کند که به علت کراهتی که از تو دارم به منزل باز نمی گردم. در این موارد مرد می تواند به پاسخ مذکور استناد کند. این امکان وجود دارد که خود زن در جلسه ی دادرسی حضور یافته و اقرار به عدم تمکین و ناشزه بودن وی نماید. یکی دیگر از مواردی که عدم تمکین زن را اثبات می کند وجود امارات است. یعنی اوضاع و احوالی وجود داشته باشد که دلیل بر عدم تمکین باشند. ترک منزل از سوی زن یکی از این نشانه ها است.
نشوز یا ناشزه بودن چه آثاری دارد؟
در صورت نشوز و ناشزه بودن زن، مرد می تواند با مراجعه به دادگاه، الزام او را به تمکین تقاضا نماید. در این موارد چنانچه زن برای عدم تمکین خود عذر موجهی نداشته باشد، دادگاه او را الزام به تمکین می نماید. در این موارد با توجه به اینکه زن عذر موجهی برای نافرمانی خود ندارد، حق او بر نفقه ساقط می شود و دیگر شوهر تکلیفی به پرداخت نفقه ی او ندارد. بهترین وکیل خانم در سعادت آباد خاطر نشان می شود که اگر زن برای عدم تمکین خود عذر موجهی داشته باشد، حق او به عنوان نفقه زوجه ساقط نمی شود و شوهر همچنان وظیفه دارد نفقه ی زن را بپردازد.
جهت دسترسی به راه های ارتباطی با وکیل متخصص کلیک کنید: سرور ثانی نژاد وکیل پایه یک دادگستری
در چه مواردی که زن مجاز به عدم تمکین است؟
سرور ثانی نژاد وکیل پایه یک دادگستری در موارد زیر عدم تمکین زن از شوهر مجاز است و زن همچنان حق دریافت نفقه دارد. به عبارتی باید بگوییم موارد زیر برای زن ناشزه بودن و نشوز به حساب نمی آید:
- ابتلای شوهر به امراض جنسی و مقاربتی
- خوف ضرر بدنی، مالی و شرافتی برای زن
- وجود حق تعیین مسکن برای زن
- بیماری زن
- استفاده از حق حبس
- انجام واجبات شرعی مانند حج و روزه
ارتباط نشوز و ناشزه بودن زن با مهریه
عده ای تصور می کنند که در صورت عدم تمکین زن و اثبات ناشزه بودن او، به زن مهریه تعلق نمی گیرد. در حالی که زن به مجرد عقد مالک مهریه می گردد و می تواند هر تصرفی در آن انجام دهد.
از جمله بدون نیاز به تمکین می تواند مهریه را از شوهر مطالبه نماید. بنابراین عدم تمکین زن وجب محرومیت او از دریافت مهریه نمی شود و زن همچنان مستحق دریافت مهریه خود می باشد. در واقع عدم تمکین بدون عذر موجه حق زن بر نفقه را از بین می برد نه مهریه.
ارتباط نشوز و ناشزه بودن با نفقه
نفقه عبارت است از همه ی نیاز های متعارف و متناسب با وضعیت زن از جمله مسکن، لباس، خوراک، دارو و … . در عقد ازدواج مرد مکلف به پرداخت نفقه ی همسر خود متناسب با شان او می باشد.
اما چنانچه زن از انجام وظایف زناشویی امتناع کند و در واقع ناشزه باشد، حق او بر نفقه ساقط می شود . مرد می تواند نفقه ای نپردازد. در واقع نفقه فرع بر تمکین است و تا تمکین محقق نشود، برای زن نفقه ای متصور نیست. همچنین در صورتی که زن از همسر خود تمکین کند و مرد با وجود داشتن توانایی مالی نفقه ی همسر خود را نپردازد، مرد به سه ماه و یک روز تا 5 ماه حبس محکوم می شود.
برای مطالعه ی بیشتر کلیک کنید: نفقه زوجه
تاثیر نشوز و ناشزه بودن با طلاق
در نظام حقوق خانواده ایران طلاق از حقوق مرد است. بنابراین مرد برای طلاق دادن همسر خود نیازی به اقامه ی دلیل ندارد و می تواند با پرداخت حقوق مالی همسر خود نسبت به طلاق او اقدام نماید. بنابراین عدم تمکین زن اهمیتی چندانی در درخواست طلاق از طرف مرد ندارد و مرد حتی در فرضی که همسرش از او تمکین می کند می تواند او را طلاق دهد. اما در مواردی که زن ناشزه بخواهد از همسر خود طلاق بگیرد در صورتی که وکالت در طلاق نداشته باشد، باید بتواند عسر و حرج زوجه خود را اثبات نماید.
در غیر این صورت او می تواند با توجه به کراهتی که از شوهر دارد با پرداخت مالی کمتر، بیشتر یا معادل مهریه اش او را راضی به طلاق نماید.
آنه در ادامه می خوانید بررسی نلشزه بودن در ارتباط با مرد است. این مورد یکی از موضوعاتی است که کمتر درباره آن صحبت می شود.
نشوز یا ناشزه بودن مرد در قرآن
با وجود آن که در حقوق امروزی اصطلاح ناشزه بودن بیشتر برای زن به کار می رود، اما در فقه اسلامی چنانچه مردی از انجام وظایف همسری خودداری نماید ناشزه محسوب می شود. مصادیق نشوز مرد عبارتند از: تعدی بر همسر، نپرداختن حقوق واجب از قبیل نفقه، امتناع از هم خوابی واجب، سوء معاشرت مرد.
آثار نشوز و ناشزه بودن مرد
اگر مرد به وظایف زناشویی خود در برابر همسرش عمل نکند زن می‌تواند به دلیل ناشزه بودن وی به دادگاه مراجعه و او را ملزم به انجام وظایف خود کند. از طرف دیگر در صورتی که عدم ایفای این وظایف از سوی مرد به نحوی باشد که موجب عسر و حرج زن گردد، زن می‌تواند با استناد به آن از دادگاه تقاضای طلاق نماید.
نظریه مشورتی در رابطه با ناشزه بودن مرد
پرسش مطرح شده این است که آیا دعوای الزام به تمکین عام و خاص از سوی زوجه علیه زوج به علت تفرق جسمانی زوج و عدم مراجعه به منزل قابل استماع است ؟
مطابق نظریه شماره ۷/۹۸/۱۷۰۷ مورخ ۱۳۹۹/۲/۶ «نظر به این که بر خلاف صدور حکم مبنی بر نشوز زوجه که دارای آثار مستقیم از جمله سقوط حق نفقه می باشد؛ بر صدور حکم مبنی بر نشوز زوج اثر مستقیم بار نیست و قیاس زوجین با یکدیگر ؛ قیاس مع الفارق است ؛
از سوی دیگر مفروض آن است زوجه بدون اخذ رأی مبنی بر محکومیت زوج به تمکین می تواند دعوای الزام وی به طلاق به دلیل عسر و حرج ناشی از عدم رعایت تکالیف شرعی و قانونی را مطرح کند و به عبارتی با فرض ثبوت نشوز زوج اثر خاصی بر این دعوا متصور نیست لذا دعوای یاد شده قابل پذیرش به نظر نمی رسد.»
دیدگاهتان را بنویسید