شروط ضمن عقد ازدواج : یکی از مهم ترین تصمیماتی که فرد در زندگی خویش می گیرد، ازدواج است. سند ازدواج و شروط ضمن نکاح بسیاری از مسائل حقوقی زوجین را مشخص می کند.

ازدواج اگر چه تاثیر بسیاری در زندگی عاطفی و اخلاقی ما می گذارد، اما تاثیر آن تنها منوط به همین زمینه ها نیست. ازدواج یک عقد است و برای افراد حق و تکلیف ایجاد می کند. حال این حق تکلیف می تواند از جانب قانون به افراد تحمیل شود یا افراد با توافق آنها را ایجاد کنند.

با این مقدمه، به بررسی شروط ضمن عقد ازدواج می‌پردازیم. با گروه وکلای آسا همراه باشید.

چه چیزی را در سند ازدواج می توان شرط کرد؟

ازدواج یک عقد است. پس در ضمن آن می‌تواند به نفع هر یک از طرفین شرطی را قرار داد. شما محدودتی برای شرط قرار دادن در سند ازدواج ندارید. 

اما از نظر قانون مدنی چهار مورد زیر نمی‌توانند به عنوان شرط ضمن عقد ازدواج قرار گیرند:

1) شرط نامقدور:

شرطی که بین طرفین گذاشته می شود نباید نامقدور باشد. منظور شرطی است که افراد متعارف توان انجام آن را داشته باشند.

مثلا ضمن عقد شرط شود شوهر مرده ای را زنده کند! این شرط باطل است اما به صحت و اعتبار عقد ازدواج خللی وارد نمی کند.

2) شرط بی فایده:

در عقد ازدواج و به طور کلی در هیچ عقدی نمی‌توان شرط بی‌فایده گذاشت. شرطی که زن و شوهر می گذارند نباید بی‌فایده باشد. منظور شرطی است که نفع و منفعت معقول نداشته باشد.

مثلا شرط کنیم زن از تهران تا ورامین را پیاده برود. چنین شرطی باطل است اما باعث باطل شدن ازدواج نمی شود.

3) شرط نامشروع:

یعنی شرطی که مخالف نظم عمومی یا قوانین آمره باشد.

مثلا زن شرط کند اگر مرد تا تاریخ معینی مهریه را نپردازد، زن حق فسخ ازدواج را داشته باشد یا عقد خود به خود از بین برود. چنین شرطی باطل است ولی عقد را باطل نمی کند.

4) شرط خلاف ذات عقد:

منظور شرطی است که با ذات ازدواج منافات داشته باشد.

مثلا شرط کنیم در اثر ازدواج رابطه‌ی زوجیت ایجاد نشود و رابطه خواهر برادری شکل بگیرد! چنین شرطی نه تنها خود باطل است، بلکه عقد را هم باطل می کند.

بنابراین هر  شروطی که در چهار دسته ی بالا قرار نگیرند، صحیح بوده و می توانند ضمن عقد ازدواج قرار بگیرند.

شروط ضمن عقد در سند ازدواج چیست؟

در سند ازدواج یک سری شروط به صورت چاپی نوشته شده اند. این شروط چه چیزهایی هستند؟ در این مطلب کلیه شروط را برای شما شرح می دهیم.

در قسمت شروط ضمن عقد ازدواج، شرط تنصیف اموال و مواردی که زن حق طلاق دارد، به صورت چاپی در عقدنامه وجود دارد.

اما طرفین می‌توانند یک سری شروط را به دلخواه به سند ازدواج خود اضافه کنند. پس برخی از شروط تکمیلی هستند و توسط طرفین اضافه می شوند.

دانلود نمونه شروط ضمن عقد در سند ازدواج

در زیر به بررسی و بیان هر یک از آنها می پردازیم:

شرط تنصیف اموال (شرط نصف شدن اموال) 

همان شرط انتقال تا نصف دارائی است. این اولین شرط عقدنامه است.

بند الف عقدنامه، از این شرط نام می برد. به موجب این شرط هرگاه مرد بخواهد همسر خود را طلاق دهد و طلاق به دلیل تخلف زن از وظایف همسری یا سوء اخلاق و رفتار و وی نباشد، مرد باید تا نصف اموالی را که در دوران زندگی مشترک با زن به دست آورده به صورت بلاعوض به زن منتقل کند.

پس برای تحقق این شرط همه ی شرایط زیر باید موجود باشند:

• مرد خواهان طلاق باشد. 
• دلیل طلاق تخلف زن از وظایف همسری یا سوء اخلاق و رفتار وی نباشد.
• این شرط تنها نسبت به تا نصف اموالی که مرد در دوران زندگی مشترک با زن به دست آورده اجرا می شود. پس اولا اموالی که مرد از پیش از ازدواج داشته در بر نمی گیرد ثانیا دقیقا نصف اموال به زن منتقل نمی شود. بلکه از 1 درصد تا 50 درصد اموال ممکن است به زن منتقل شود و میزان آن را دادگاه تعیین می کند.
• انتقال به صورت بلاعوض انجام می شود. یعنی مرد حق ندارد در مقابل از زن چیزی بگیرد.

وکالت بلاعزل طلاق برای زن:

در عقدنامه 12 بند پیش بینی شده که در صورت وجود آنها به زن وکالت در طلاق داده می شود، این بند با وکالت در طلاق مطلق متفاوت است و صرفا در صورتی که زن بتواند یکی از موارد ذیل را ثابت کند حق طلاق دارد.

جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص وکالت در طلاق اینجا کلیک کنید.

1) عدم پرداخت نفقه

هرگاه شوهر به مدت 6 ماه به زن نفقه ندهد یا سایر واجبات مالی زن را نپردازد و امکان الزام او به پرداخت هم وجود نداشته باشد.

2) سوء معاشرت مرد

سوء رفتار یا سوء معاشرت مرد به حدی که ادامه ی زندگی مشترک برای زن غیرقابل تحمل باشد.

3) بیماری صعب العلاج

مرد مبتلا به بیماری صعب العلاج باشد، به گونه ای که ادامه ی زندگی مشترک برای زن خطرناک باشد.

4)دیوانگی مرد

جنون مرد در مواردی که امکان فسخ ازدواج وجود ندارد.

5) اشتغال به شغلی که مخالف با مصلحت خانواده است

مرد دستور دادگاه را مبنی بر عدم اشتغال به شغلی که طبق نظر دادگاه مخالف مصلحت خانواده یا زن است، اجرا نکند.

6) محکومیت به حبس

مرد با حکم قطعی دادگاه به 5 سال حبس یا بیشتر محکوم شود. یا به جزای نقدی محکوم شود، اما در اثر ناتوانی در پرداخت آن منجر به 5 سال بازداشت او شود.

یا به حبس و جزای نقدی که مجموعا به بازداشت شوهر به مدت 5 سال یا بیشتر منتهی شود. البته حکم مجازات باید در حل اجرا باشد.

7) اعتیاد

اعتیاد مرد به انواع مواد مخدر به گونه ای که به تشخیص دادگاه به اساس زندگی خانوادگی خلل وارد کند و ادامه ی زندگی برای زن دشوار باشد. 

هر اعتیادی ملاک نیست این اعتیاد باید به اساس زندگی خلل وارد کند. مثلا اعتیادی که باعث مشاجره و دعوا شود. آرامش خانواده را مختل کند. از منظر مسایل مالی مشکل ساز شود.

8)ترک زندگی

مرد بدون عذر موجه زندگی خانوادگی را ترک کند. یا شش ماه متوالی بدون عذر موجه غیبت نماید. تشخیص عذر موجه با دادگاه است.

9)محکومیتی که آبروی خانواده را ببرد.

محکومیت قطعی مرد در اثر ارتکاب جرم و اجرای هرگونه مجازات که با حیثیت خانوادگی و شئونات زن مغایرت داشته باشد. تشخیص این مغایرت با دادگاه است.

شاید مرد محکوم به امری شود که شرایط بند 6 را نداشته باشد.یعنی محکوم به حبس نشود اما به مجازاتی محکوم شود که برخلاف شان و آبروس زن باشد.

به طور مثال مرد محکوم به نشر اکاذیب شود و این موضوع در شان آن زن نباشد. این موضوع کاملا از زنی به زن دیگر تفاوت دارد. به طور مثال زنی که خودش سابقا سرقت کرده است نمی تواند مدعی شود که همسر من با سرقت کردن از جایی آبروی من را برده است!

10) بچه دار نشدن مرد

اگر زن بعد از 5 سال از شوهر خود به دلیل عقیم بودن او یا عوارض جسمانی دیگر صاحب فرزند نشود.

دادگاه ها اصولا این فرصت را به زوجین می دهند که برای درمان ناباروری به مراکز درمانی مراجعه کنند و اگر زوجین با وجود طی دوره های درمانی همچنان امکام باروری نداشته باشند ، دادگاه تجویز به طلاق میکند.

این مورد در خصوص زمانی که مرد تمایلی به مراجعه به مراکز درمان ندارد و یا دوره درمان خود را تکمیل نمی کند نیز وجود دارد.

11) مرد مفقود الاثر شود

اگر مرد مفقودالاثر شود و ظرف شش ماه از تاریخ مراجعه زن به دادگاه پیدا نشود.

این شرط برای زمانی است که هیچ خبری از مرد نباشد. البته اگر از او خبری باشد به استناد بند 8 (ترک منزل) می تواند در خواست طلاق را داد.

12) ازدواج مجدد مرد

مرد بدون رضایت همسر، همسر دیگری بگیرد یا به تشخیص دادگاه نتواند عدالت را بین آنها اجرا نماید.

شروط تکمیلی که زوجین می توانند به سند ازدواج اضافه کنند:

علاوه بر شروط بالا که به صورت پیش فرض در عقدنامه وجود دارد، شما می توانید موارد زیر را با توافق یکدیگر  به عقد نامه اضافه نمایید:

1- حق تحصیل و حق اشتغال:

ادامه ی تحصیل حق طبیعی هر فردی است.

اما معمولا برای زن این نگرانی وجود دارد که شوهر مانع از ادامه ی تحصیل آنها شود. بنابراین بعضی از زنان تمایل دارند شرطی در عقد نامه ذکر شود تا شوهر نتواند مانع ادامه ی تحصیل آنها شود. سعی کنید با مشورت یک وکیل بهترین عبارات را برای درج این شرط انتخاب کنید. 

مرد می تواند زن را در شرایطی از اشتغال منع کند.

اگر شغل زن منافی مصلحت خانواده، حیثیت شوهر یا خود زن باشد، مرد می تواند زن را از اشتغال منع کند. بنابراین زن می تواند حق اشتغال را در عقدنامه درج کند. می توانید نکات تکمیلی حق اشتغال زن را در سایت ما مطالعه کنید.  

2- حق خروج از کشور :

در حقوق ایران زنان تنها با اجازه ی شوهر خود می توانند از کشور خارج شوند.

این وضعیت برای بسیاری از زنان به خصوص ورزشکاران و هنرمندان مطلوب نیست. بنابراین این تمایل برای زنان وجود دارد که به صورت قانونی، تصمیم گیری در این خصوص را خودشان بر عهده بگیرند.

بهتر است در عقد نامه شرطی گنجانده شود و زن می تواند در خصوص خروج از کشور به هر مدت و هر مقصدی خود تصمیم بگیرد. برای داشتن این حق لازم است وکالت جهت اخذ و تمدید گذرنامه از مرد گرفته شود.

3- حق حضانت:

مطابق قانون حضانت فرزند تا 7 سالگی با مادر و پس از آن بر عهده ی پدر است. اما ممکن است زوجین تمایل به توافق در این خصوص به شکل دیگری داشته باشند. بنابراین می توانند توافقات خود را در قالب یک شرط در عقدنامه بگنجانند.

البته عده ای می گویند با توجه به اینکه در زمان توافق هنوز فرزندی وجود نداشته و مشخص نیست توافق در خصوص حضانت چه کسی انجام شده این شرط قابل ترتیب اثر نیست.

اما عده ای دیگر عقیده دارند می توان به این شرط ترتیب اثر داد چون قصد طرفین را در خصوص حضانت نشان می دهد. در خصوص اسن شرط اختلاف نظر بین حقوق دانان وجود دارد.

4- حق تعیین مسکن :

مطابق قانون مدنی زن باید در منزلی زندگی کند که شوهر تعیین می کند. یعنی اختیار تعیین مسکن با شوهر است.

اما زن می تواند در عقدنامه ضمن یک شرط حق تعیین مسکن را دارا شود. به موجب این شرط اختیار تعیین منزل بر عهده ی زن قرار می گیرد. 

5- تقسیم اموال پس از جدایی :

این شرط با شرط تنصیف اموال متفاوت است.

با قرار دادن این شرط پس از جدایی اموال موجود بین زن و شوهر نصف می شود. بنابراین طلاق به درخواست زن باشد یا مرد فرقی ندارد. به علاوه هم اموال مرد و هم اموال زن مشمول این شرط قرار می گیرد. 

6- حق طلاق برای زن (وکالت در طلاق) : 

در نظام حقوق خانواده ایران، ریاست خانواده بر عهده ی شوهر است. همین باعث می شود که حق طلاق هم بر عهده ی مرد باشد.

اما در مواردی زن از جانب مرد وکیل در طلاق می شود. پس اشتباه است که بگوییم به زن حق طلاق داده شد. در واقع به زن وکالت در طلاق داده می شود.

اما موارد پیش بینی شده در عقدنامه که زن را وکیل در طلاق قرار می دهد، موارد محدودی است. بنابراین بهتر است در دفتر اسناد رسمی یک وکالتنامه طلاق جداگانه و کامل تهیه کنید. 

جهت مطالعه مقاله ای در خصوص نکته های وکالت در طلاق اینجا کلیک کنید.

به این ترتیب در مواردی که به هر دلیلی نمی توانید به زندگی مشترک ادامه دهید ، با استفاده از این وکالتنامه از زندگی مشترک خارج شوید.

توجه داشته باشید وکالت در طلاق بلاعزل باشد و ضمن آن به شما حق توکیل به غیر و حق اخذ وکیل دادگستری داده شده باشد. در غیر این صورت وکالت در طلاق دردی را دوا نمی کند.  

آیا امضاء کردن شروط ضمن عقد اجباری است؟

برخی تصور می کنند که ملزم به امضای کلیه بندهای عقدنامه هستند. در حالی که چنین نیست.

هر یک از طرفین می تواند از امضای شروط ضمن عقد امتناع کند و هیچ اجباری برای امضاء شروط وجود ندارد.به علاوه امضا نکردن شروط ضمن عقد باعث نمی شود که عقد ازدواج باطل شود.

تغییر شروط ضمن عقد ممکن است؟

آیا بعد از عقد می توان شروط ضمن عقد را تغییر داد؟

همان طور که توضیح دادیم، بعضی شروط به صورت چاپی در عقدنامه وجود دارد.

اگر هر یک از زوجین شرط نوشته شده را قبول نداشته باشد، می تواند از امضای آن خودداری کند. به ترتیب می توان به جای آن شرط جایگزین قرار داد.

مثلا زن و شوهر موافق شرط تنصیف اموال نیستند. به همین دلیل ذیل شرط فوق را امضاء نمی کنند و به جای آن شرطی را قرار می دهند که اموال هر دو پس از طلاق تقسیم شود.

اگر بعد از ازدواج طرفین تصمیم بگیرند که در شروط ضمن عقد تغییر ایجاد کنند، تکلیف چیست؟

شروط ضمن عقد یک توافق 2 جانبه است که طرفین به خواست و اراده خود می توانند مجددا آن را تغییر دهند.

در خصوص این شروطی که به نفع زن است (تقریبا اکثر شروط)  رضایت زن به تنهایی برای عدول از آن کفایت میکند. در واقع زن با استفاده نکردن از این شروط  از آن صرف نظر کرده است.

طرفین با توافق یکدیگر نیز می توانند کلیه شروط را تغییر دهند. این تغییر می تواند در یک سند عادی (نوشته ای بین طرفین) باشد و یا در یکی از دفاتر اسناد رسمی صورت بگیرد.

 ضمانت اجرای شروط ضمن عقد چیست؟

برای اینکه پاسخ این سوال را بدهیم اول لازم است بدانیم شرطی که صورت گرفته است چه نوع شرطی است.

شروط ضمن عقد، در غالب یکی از موارد زیر قرار می گیرند:

• شرط صفت
• شرط نتیجه
• شرط فعل

شرط صفت:

یکی از طرفین وجود صفت خاصی را در طرف دیگر شرط کند.

مثلا شرط شود که شغل آقا باید وکالت باشد. وکیل بودن یکی از اوصاف شوهر است. حال اگر مشخص شود که مرد وکیل نبوده و این صفت را ندارد، زن می تواند ازدواج را را فسخ کند.

شرط نتیجه:

یعنی نتیجه ی یک عقدی مثل وکالت ضمن عقد ازدواج شرط شود.

مثلا شرط شود که ضمن عقد نکاح زن در وکیل در طلاق باشد. در مورد ضمانت اجرای تخلف از شرط نتیجه، برخی حقوقدانان عقیده دارند که می توان از متعهد مطالبه ی خسارت کرد.

شرط فعل:

یعنی بر یکی از طرفین انجام کار خاصی یا انجام ندادن کار خاصی شرط شود.

در واقع به موجب شرط فعل یکی از طرفین تعهد می کند که کار مشخصی را انجام دهد یا انجام ندهد.

مثلا بر شوهر شرط شود که در شهر معینی سکونت کنند. حال اگر مرد از این تعهد تخلف کند، زن باید الزام او را به انجام شرط بخواهد. اگر مرد از انجام شرط امتناع کند می توان از او مطالبه ی خسارت کرد.

شروط ضمن عقد در ازدواج موقت امکانپذیر است؟

در ازدواج موقت هم طرفین می توانند شروطی قرار دهند. از جمله این شرط که به زن نفقه تعلق بگیرد. یا ازدواج موقت طرفین شرط شود.

البته در ازدواج موقت امکان شرط ارث بری وجود ندارد. یعنی نمی توان شرط کرد که مرد از زن یا زن از  مرد ارث ببرد. 

” متن کامل شروط ضمن عقد “

متن شروط ضمن عقد:

الف) ضمن عقد نکاح زوجین شرط نمودند  کلیه اموالی که زوج و زوجه در دوران زندگی زناشویی با یکدیگر به دست آورده اند به صورت مساوی بین آنها تقسیم گردد. اموالی که به هر یک از زوجین ارث می رسد، از شمول این شرط خارج می باشد.

ب) ضمن عقد نکاح شرط شد که زوجه حق تحصیل در هر سن و هر مقطعی و با هر هزینه ای را در ایران یا خارج از کشور داشته باشد.

پ) ضمن عقد نکاح شرط شد که زوجه حق اشتغال در هر شغلی را در هر شهری، در داخل یا خارج از کشور بدون منع زوج داشته باشد.

ت) ضمن عقد نکاح شرط شد که زوجه حق تعیین مسکن در هر منطقه و شهری، ولو خارج از کشور را داشته باشد.

ث) ضمن عقد نکاح شرط شد که حضانت فرزندان مشترک در هر سنی که باشند و با هر جنسیتی، تا زمان خروج طفل از مدار حضانت و رسیدن وی به سن بلوغ شرعی، با زوجه باشد.

متن وکالتنامه برای حق طلاق و خروج از کشور

مراجعه به کلیه دادگاه ها و مجتمع های قضایی خانواده و دادسراها و نیروی انتظامی و کلیه ادارات

و تقدیم دادخواست به منظور مطلقه نمودن خود (وکیل) از قید زوجیت موکل به هر قسم طلاق اعم از بائن، رجعی، خلع یا مبارات و توافقی

با هر شرط و قرار و به هر طریق اعم از اخذ مهریه و نفقه حال و معوقه، نحله و شرط تنصیف دارایی های حاصل شده در ایام زوجیت

برای هر یک زوجین، یا بذل و بخشش و حق قبول بذل و یا بذل عین مهریه یا معادل یا کمتر و یا بیشتر از مهریه

و با شرط درخواست و یا عدم درخواست اجرت المثل ایام زوجیت و با شرط ضمن العقد موضوع سند ازدواج شماره …… مورخ ………………. و

همچنین تقدیم دادخواست مربوط به موارد مندرج در متن این وکالتنامه با تطبیق به موارد مندرج در قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق و آئین نامه اجرائی آن و یا سایر قوانین و مقررات جاری

و با حق تعیین و عقد قرارداد با وکلای دادگستری و عزل و نصب و جایگزینی وکلای انتخابی و انجام سایر تشریفات لازمه عمل وکالت با اسقاط حق عزل وکلای انتخابی

و تعیین داور و اعتراض به تصمیمات و آراء داور و حضور در جلسات مشاوره ، مددکاری و جلسات مددکاری بهزیستی و اخذ گواهی عدم انصراف از طلاق از مراکز مشاوره سازمان بهزیستی

و انجام سایر تشریفات لازم جهت اخذ گواهی عدم امکان سازش

امضا ذیل هرگونه برگه و فرم و صورت جلسه و دفاع  از انجام مورد وکالت با داشتن کلیه اختیارات مندرج در مادتین مربوطه در قانون آئین دادرسی مدنی

و تحویل گرفتن تمامی و یا بخشی از جهیزیه و امضای سند طلاق و ثبت دفتر و اصلاحیه های احتمالی آن  و تادیه هزینه ها و دادن وکالت جهت اجرای صیغه شرعی طلاق ولو کرارا

و اسقاط حق واخواهی، حق تجدیدنظر خواهی و اسقاط فرجام خواهی و اسقاط اعاده دادرسی و حق تقاضای واخواهی، تجدیدنظر خواهی یا فرجام خواهی نسبت به آراء صادره

و اعاده دادرسی و انجام کلیه امور حقوقی لازمه مورد وکالت بدون استثناء با تمام اختیارات لازمه

با حق مراجعه به اداره گذرنامه و اعلام رضایت موکل به خروج وکیل از کشور ولو بدفعات و به هر مدت و مقصد و اخذ گذرنامه ولو کرارا و تحصیل هر نوع مدرک و سند از مراجع ذی صلاح

و طی کلیه مراحل اداری و قضایی به نحوی که در هیچ موردی نیاز به حضور، امضاء و رضایت مجدد موکل نباشد.

عهده دار شدن حضانت فرزندان تا رسیدن به سن بلوغ شرعی و تعیین تکلیف فرزندان مشترک اعم از قبول یا رد سرپرستی و حضانت آنان و تعیین زمان ملاقات با فرزندان مشترک ، اخذ گذرنامه برای فرزندان مشترک و تمدید آنها و رفع ممنوع الخروجی گذرنامه فرزندان تا رسیدن به سن قانونی.

موکل ضمن عقد خارج لازم حق عزل و ضم وکیل و همچنین حق عزل وکلای انتخابی را از خود سلب نمود

حدود اختیارات: وکیل مرقوم با حق توکیل با حق توکیل غیر ولو کرارا و جزئا و کلا تام الاختیار است و مفاد این سند فقط در نفس وکالت موثر است.

جهت مشاوره با وکیل خانواده با ما در ارتباط باشید. 22350512